Lăo hóa là điều không thể tránh khỏi, tuy nhiên ở cùng một độ tuổi sẽ có những người già đi nhanh hơn người khác v́ rất nhiều lư do khác nhau.
Lăo hóa không chỉ nói tới sự già đi về mặt ngoại h́nh mà c̣n là sự suy giảm chức năng của các cơ quan, sức khỏe yếu đi. Khi nói về nguyên nhân dẫn tới tốc độ lăo hóa, nhiều người thường cho rằng đó là do “cơ địa” hay do gen, nhưng thực tế th́ đa số yếu tố gây lăo hóa sớm đến từ lối sống và có thể thay đổi được. Sau đây là “4 ít, 4 nhiều” thường gặp ở những người nhanh già hơn so với tuổi không phải ai cũng nhận ra.
“4 ít” thường gặp ở những người già nhanh hơn tuổi
Ngủ ít hơn người khác:
Thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân khiến bạn già nhanh, suy giảm tuổi thọ dù ở bất cứ giới tính nào. Nghiên cứu mới nhất về vấn đề này được Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) công bố tháng 3/2024, cho thấy thiếu ngủ đẩy nhanh quá tŕnh lăo hóa cơ thể cả bên trong và bên ngoài. Các nhà nghiên cứu kết luận ngủ 7 giờ mỗi ngày có thể kéo dài tuổi thọ nhiều nhất và thời gian ngủ quá dài hoặc quá ngắn đều làm tăng tuổi kiểu h́nh và thúc đẩy quá tŕnh lăo hóa sinh học.
Ngủ ít là một trong những yếu tố khiến ngoại h́nh của bạn già đi nhanh hơn tuổi
Uống ít nước hơn người khác:
Năm 2023, một nghiên cứu được công bố trên The Lancet cho thấy uống đủ nước mỗi ngày có thể là cách hiệu quả để tŕ hoăn lăo hóa và kéo dài tuổi thọ. Nghiên cứu này cho thấy khi lượng natri trong máu vượt quá tiêu chuẩn th́ nguy cơ lăo hóa, bệnh măn tính và tử vong sớm tăng lên đáng kể. Ngoài ra, uống đủ nước cũng khiến làn da trẻ trung hơn và mọi cơ quan trong cơ thể hoạt động trơn tru. Lời khuyên là nên uống khoảng 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày và uống nước chủ động, rải rác nhiều lần trong ngày để trẻ lâu, khỏe mạnh.
Vận động ít hơn người khác:
Năm 2021, các nhà nghiên cứu từ Đại học Arkansas ở Hoa Kỳ cho thấy ngay cả khi bạn chỉ bắt đầu vận động thường xuyên, tập thể dục khi đă về già th́ vẫn có thể làm chậm tác động của lăo hóa. Bởi tập thể dục có thể tác động quá tŕnh methyl hóa và làm giảm sự thoái hóa của cơ xương do lăo hóa biểu sinh. Điều quan trọng là bạn không cần tập luyện quá sức, hăy tập trung vào sự đều đặn.
Chống nắng ít hơn những người khác:
Ngoài lăo hóa nội sinh là điều tất yếu và tự nhiên, các yếu tố bên ngoài như tia cực tím, hút thuốc, tiếp xúc với gió, nắng và tiếp xúc với các hóa chất độc hại cũng có thể gây lăo hóa da và tóc. Trong số đó, tia cực tím là yếu tố quan trọng nhất gây ra t́nh trạng lăo hóa da ngoại sinh hay c̣n gọi là lăo hóa da do ánh sáng. V́ vậy, nếu muốn có ngoại h́nh không già nhanh so với tuổi, hăy chú trọng chống nắng, ngay cả vào mùa đông hay những ngày râm mát bằng phương pháp vật lư và các loại kem chống nắng chuyên dụng phù hợp.
Những người lăo hóa sớm thường gặp phải “4 nhiều”
Chịu nhiều áp lực hơn người khác:
Vào năm 2023, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Cell Metabolism” cho thấy con người sẽ thực sự già đi khi bị căng thẳng nghiêm trọng. Nhưng tin tốt là quá tŕnh lăo hóa do căng thẳng gây ra có thể được đảo ngược khi một cá nhân hồi phục sau căng thẳng nghiêm trọng. Nên nếu muốn tŕ hoăn lăo hóa, bạn phải học cách giải tỏa căng thẳng.Tắm nước nóng, hít thở sâu thường xuyên, kết bạn nhiều hơn và thường xuyên ra ngoài để thư giăn đều là những cách đơn giản và hiệu quả để giảm căng thẳng.
Ngoài việc khiến con người tăng cân và tăng nguy cơ bệnh tật, ăn quá nhiều c̣n có thể khiến con người già đi nhanh hơn. Điều này đă một lần nữa được khẳng định bởi nghiên cứu năm 2023 từ Đại học Cologne ở Đức. Bởi v́ ăn quá nhiều làm tăng gánh nặng trao đổi chất của con người, ngăn chặn quá tŕnh chuyển hóa một số chất độc hại và có hại, đồng thời đẩy nhanh quá tŕnh lăo hóa của con người. Nhưng đừng ăn quá ít. Ăn no 70% - 80% sẽ giúp bạn sống lâu và khỏe mạnh.
Tâm trạng tiêu cực nhiều hơn người khác:
Năm 2022, nghiên cứu công bố trên tạp chí “Aging-Us” chứng minh rằng lăo hóa không chỉ được quyết định bởi yếu tố sinh lư mà c̣n bị ảnh hưởng bởi trạng thái tâm lư. Họ chia các trạng thái tâm lư tiêu cực bao gồm: lo lắng, thiếu tập trung, trầm cảm, vô vọng, sợ hăi, khó ngủ, buồn bă và cô đơn. Mỗi kiểu tiêu cực này kéo dài có thể làm bạn lăo hóa nhanh hơn 1,65 năm so với người khác. Điều quan trọng là rất khó để tránh chúng trong xă hội hiện đại, nên hăy t́m cách giải tỏa, chia sẻ thay v́ cố gắng chịu đựng. T́m cho ḿnh những sở thích lành mạnh để điều ḥa cảm xúc.
Có gen dễ già hơn người khác:
Phải thừa nhận rằng tốc độ lăo hóa, đặc biệt là về ngoại h́nh có liên quan tới gen. Từ năm 2016, các nhà khoa học đă t́m ra và công bố trên tạp chí “Current Biology” gen có tên là thụ thể melanocortin 1 (MC1R) có liên quan chặt chẽ đến việc con người già đi. Gen MC1R có liên quan đến sắc tố da mặt, cấu trúc da, đốm sắc tố, khả năng sửa chữa tế bào và nguy cơ viêm nhiễm. Gen MC1R bị đột biến có thể khiến con người nhạy cảm hơn với tia cực tím và dễ bị thay đổi cấu trúc da, khiến da kém đàn hồi và chảy xệ, sắc tố… nên trông già đi nhanh hơn so với người cùng tuổi.
VietBF@sưu tập
Games
