Cũng giống như các quốc gia Scandinavia khác, Thụy Điển có nét văn hóa lâu đời làm nền tảng cho lối sống lành mạnh, hướng con người tới cái thiện và sự khiêm nhường.
1. Kiệm lời và thẳng thắn
Người Thụy Điển thường hay bị hiểu nhầm là nhạt nhẽo hoặc lạnh lùng do tính ít nói của ḿnh, nhưng kiệm lời là một đặc điểm tính cách chung và được xem như tiêu chuẩn của người dân nơi đây. Những cuộc nói chuyện phiếm về các chủ đề vặt vănh bị người Thụy Điển cho là vô bổ, họ có một câu thành ngữ được lưu truyền từ lâu đời rằng "nói chuyện là bạc, im lặng là vàng". Do đó, họ thường chọn im lặng làm giải pháp để tránh các cuộc xung đột không cần thiết. Khi giao tiếp họ cũng luôn đi thẳng vào vấn đề, không ṿng vo, nói tránh.
Người xưa có câu "Nhân quư tắc ngữ tŕ" ư nói rằng, người sang quư th́ lời nói thường chậm răi, không dễ dàng tỏ thái độ, không dễ dàng kết luận, thận trọng từ lời nói đến việc làm. Người Thụy Điển dường như cũng có cùng một quan điểm như vậy trong vấn đề giao tiếp và điều này khiến xă hội của họ không lan truyền những thông tin giật gân, nháo động mà luôn yên b́nh, ḥa ái.
2. Khiêm tốn
Khiêm tốn là đặc điểm chung của người dân ở bán đảo Scandinavi được quy định hẳn thành một bộ quy tắc ứng xử có tên Jante để loại bỏ thái độ khoe khoang, ham hố hư danh dưới bất kỳ h́nh thức nào. Người thành công ở bất cứ lĩnh vực nào dù là thời trang, thể thao, công nghệ, thiết kế hay y tế… đều có quyền tự hào về thành quả của ḿnh, nhưng nếu khoe khoang chiến tích của ḿnh sẽ bị coi là không mấy tốt đẹp.
Con người khoe khoang là v́ mong được chấp nhận, tôn kính, được chú ư, yêu thương, v́ thiếu tự tin và không hài ḷng với bản thân ḿnh, nên họ phải khỏa lấp bằng sự ngưỡng mộ vay mượn từ người khác. Hơn nữa khi bạn khoe ra những thứ đáng tự hào của bản thân, là bạn đang không nghĩ tới người khác, có thể sẽ cảm thấy buồn bă, tủi thân cho hoàn cảnh của họ. Luôn nghĩ tới người khác chính là thiện tâm v́ thế khiêm tốn là cách bạn duy tŕ sự thiện lành trong xă hội.
3. Quyền tự do sở hữu
Ở Thụy Điển, dù bạn có thuộc tầng lớp nào đi nữa, bạn cũng được phép tiếp cận, đi bộ, đạp xe, lái xe, trượt tuyết và cắm trại tại bất cứ khu vực nào không thuộc tài sản cá nhân của người khác hoặc thuộc đất trồng trọt, khu bảo tồn quốc gia và khu vực được bảo vệ. Đây chính là biểu hiện nhân văn và sự tử tế của người Thụy Điển.
4. Văn hóa xếp hàng
Cũng giống như nhiều quốc gia văn minh khác trên thế giới, ở Thụy Điển, bạn có thể dễ dàng bắt gặp những ḍng người xếp hàng dài dọc theo các quán ăn, quầy bán vé, khu vui chơi giải trí, siêu thị, các bến chờ xe buưt, tàu điện ngầm… Do vậy khi tới đây nếu chen lấn hay xô đẩy, bạn sẽ nhận được những ánh mắt không thiện cảm của người dân.
Văn hóa xếp hàng là biểu hiện của một xă hội công bằng, văn minh. Khi bạn xếp hàng, là bạn đang tôn trọng quyền lợi của ḿnh và mọi người. Khi ai ai cũng đều tuân theo một trật tự th́ mọi việc sẽ trở nên dễ dàng, nhanh chóng, thuận tiện hơn với tất cả mọi người tham gia. Nếu chúng ta đến trước, chúng ta được phục vụ trước, nếu chúng ta đến sau, chúng ta sẽ được phục vụ sau. Đó là điều hiển nhiên và bất kỳ một sự chen lấn, đi cửa sau nào cũng đều là chỉ v́ lợi ích của ḿnh mà không nghĩ đến lợi ích của người khác. Và đó chính là một biểu hiện của tâm không thiện, ích kỷ và tham lam.
5. Sẵn sàng giúp đỡ
Người Thụy Điển nh́n chung lịch sự, trung thực, đáng tin cậy và sẵn sàng giúp đỡ. Khi bạn hỏi đường, họ thường chỉ dẫn rất chi tiết và nếu không vội, họ sẵn sàng đưa bạn tới tận nơi bạn cần nếu quăng đường không quá xa. Sẽ hiếm có người Thụy Điển nào không dừng lại và hỏi xem bạn có cần giúp đỡ không nếu thấy bạn đang khệ nệ xách chiếc vali nặng trên các bậc cầu thang.
Bởi v́ họ quan niệm rằng khi bạn giúp ai đó th́ đến một lúc nào đó sẽ có người khác tới giúp bạn, ḷng tốt là để lan truyền, chứ không phải để khoe mẽ hay kể lể.
6. Ăn mặc đơn giản
Thường ngày người Thụy Điển ăn mặc khá đơn giản, thoải mái và không cầu kỳ. Nổi tiếng là những người có gu thời trang, tuy nhiên người Thụy Điển cũng được ví là những người mặc các bộ đồ giống hệt nhau. Những tông màu trung tính, không quá màu mè như đen, kem, màu be, trắng, xanh navy rất được ưa chuộng tại Thụy Điển.
Người Thụy Điển cũng có thể thoải mái mặc đồ jeans khi đi làm, ngoại trừ trong các cuộc hẹn quan trọng với khách hàng nước ngoài hay các sự kiện. Hầu hết công chức trong cơ quan của nhà nước hay kể cả giảng viên đại học, công sở… đều không đ̣i hỏi phải ăn mặc theo đồng phục hay trịnh trọng.
Có một nghịch lư là hầu hết ở những nước kém phát triển, nghèo nàn lại thích ăn mặc đẹp đẽ, chỉn chu. Tất nhiên ăn mặc chỉn chu, đẹp đẽ là điều tốt nhưng nếu chúng ta tốn quá nhiều công sức, tiền bạc, thời gian vào việc ăn mặc chỉ v́ lo ngại người khác đánh giá thấp ḿnh th́ lại là một gánh nặng và biến ḿnh thành nô lệ cho quần áo.
Người dân Thụy Điển mặc cái ǵ mà họ thấy thoải mái và lịch sự nhất là được, chứ không phải mặc để khoe cho người khác nh́n và mặc để người khác đánh giá về tư cách của họ. Cũng bởi v́ ở Thụy Điển, sẽ chẳng bao giờ có kiểu cười sau lưng hoặc gièm pha, chế nhạo một người chỉ v́ món đồ mà người khác đang mặc.
7. Tự hào v́ những điều nhỏ nhất
Trong khi các thành phố khác chạy theo thành tích bằng các công tŕnh lớn nhất, cao nhất, tốn kém nhất th́ Stockholm dường như lại tự hào về những ǵ nhỏ nhất. Một trong số đó là bức tượng "Jarnpojken" (Cậu bé sắt) ở nhà thờ Phần Lan trong khu phố cổ Gamla Stan. Tuy chỉ là bức tượng một cậu bé đang ngồi bó gối cao có 14 cm, nhưng khi đến đây, ai cũng muốn được tận mắt trông thấy h́nh hài dễ thương ấy và để lại một vài đồng xu với hy vọng may mắn sẽ đến với ḿnh.
Ngoài ra, con đường hẹp nhất mang tên Marten Trotzigs grand (có chỗ chỉ rộng 90 cm) và ngôi nhà màu đỏ nhỏ nhất Stockholm cũng là những điểm du lịch “tí hon” nổi tiếng khác ở Thụy Điển.
Ở đất nước này không có quá nhiều nhà cao tầng, người dân ăn mặc rất mộc mạc, đi những chiếc xe cũ kỹ thậm chí hầu hết đều đi xe đạp, hoặc phương tiện công cộng và ăn những món ăn đơn giản. Thành phố lúc nào cũng yên tĩnh và sau 7 giờ tối, gần như trên đường chẳng c̣n ai và không có cuộc sống "xa hoa" vào ban đêm, không có những dịch vụ cao cấp lăng phí kích thích sự thỏa măn tiêu cực con người.
Quốc gia này đă chứng minh rằng, xă hội dù có phát triển tới đâu, giàu có tới đâu, có thừa thăi điều kiện tới đâu, nhưng nếu con người luôn duy tŕ những giá trị vĩnh hằng về cái Thiện, về sự tử tế và khiêm nhường th́ xă hội đó sẽ giữ được sự ổn định và cân bằng.
VietBF@sưu tập
Games
