Bất chấp việc mảng TMĐT của Walmart đã báo lãi lần đầu tiên sau 30 năm kể từ khi chuỗi bán lẻ này mới tiếp xúc đến lĩnh vực mới, chuỗi siêu thị này vẫn cắt giảm mạnh tay những bộ phận có thể thay thế được bằng AI.
Hãng tin Reuters cho hay Walmart, hãng bán lẻ lớn nhất Mỹ với hơn 2,1 triệu nhân viên toàn cầu, sẽ cắt giảm khoảng 1.500 vị trí công việc trong bộ phận công nghệ, thương mại điện tử (TMĐT) và quảng cáo (Walmart Connect).
Quyết định này diễn ra trong bối cảnh chuỗi cung ứng chịu áp lực từ cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, buộc Walmart phải tăng giá một số mặt hàng vào cuối tháng 5 để bù đắp chi phí.
Động thái này khiến nhiều người bất ngờ bởi mảng TMĐT của Walmart đã báo lãi lần đầu tiên sau 30 năm kể từ khi chuỗi bán lẻ này mới tiếp xúc đến lĩnh vực mới.
Ban lãnh đạo lý giải rằng việc đơn giản hóa cơ cấu tổ chức là cần thiết để "tiếp tục mang đến những trải nghiệm sẽ định hình tương lai của ngành bán lẻ" và đảm bảo khả năng đưa ra quyết định nhanh chóng, linh hoạt hơn trong một môi trường cạnh tranh gay gắt.
Làn sóng tái cơ cấu này nối tiếp đợt đóng cửa văn phòng tại Bắc Carolina và chuyển nhân sự về các trung tâm chính ở California, Arkansas hồi tháng 2/2025, thể hiện định hướng tập trung nhân lực vào những mảng chủ chốt của công ty, đồng thời tinh gọn bộ máy để cắt giảm chi phí.
Ở cấp độ tập đoàn, bộ phận công nghệ và TMĐT vốn là tâm điểm đầu tư của Walmart trong những năm gần đây, chiếm tỷ lệ không nhỏ ngân sách cho đổi mới và tự động hóa.
Bởi vậy sự xuất hiện song hành của việc cắt giảm nhân lực các mảng này nhưng vẫn giữ mục tiêu tăng trưởng dài hạn cho thấy Walmart đang cơ cấu lại để tối ưu hóa chi phí vận hành, đồng thời đẩy mạnh những sáng kiến công nghệ cao, dùng AI và tự động hóa thay thế con người.
Làn sóng tự động hóa
Theo The Economist, Walmart đã bước vào kỷ nguyên "nhà kho thông minh". Các trung tâm phân phối mới được xây dựng như những nhà chứa máy bay khổng lồ, trang bị hệ thống băng chuyền hiện đại, màn hình máy tính điều khiển và đặc biệt là cánh tay rô bốt tự động lặng lẽ chọn và đóng gói hàng hóa.
Ứng dụng AI giúp Walmart tối ưu hóa thứ tự xếp hàng hóa trên xe tải theo tiêu chí dễ dỡ hàng nhất tại các cửa hàng, các mặt hàng dễ vỡ luôn được đặt trên cùng, sản phẩm khẩn cấp được xếp ở phía trước, các mặt hàng thường mua cùng nhau thì được ghép chung khu vực.
Ở mỗi bước, chỉ cần một vài nhân viên túc trực, chủ yếu để giám sát và hỗ trợ máy móc hoạt động trơn tru.
Khoản đầu tư vào công nghệ (capex) của Walmart đã tăng gấp đôi kể từ 2019, đạt 24 tỷ USD năm 2024, chiếm hai phần ba dòng tiền hoạt động.
Tờ Business Insider (BI) cho hay Walmart đã đầu tư mạnh vào tự động hóa kho hàng. Tính đến tháng 4/2023, hơn 15/42 trung tâm phân phối của hãng đã được bán tự động một phần, giúp tăng gấp đôi năng suất với chỉ một nửa số nhân công, tương ứng hiệu quả gấp bốn lần.
Ngoài ra, hãng còn lên kế hoạch đưa robot tự hành FoxBot vào vận hành tại nhiều kho, với khoản đầu tư lên tới 200 triệu USD, kỳ vọng nâng cao lợi nhuận và giảm phụ thuộc vào nhân công.
Bên cạnh robot, Walmart sử dụng AI để phân tích dữ liệu bán hàng, dự báo nhu cầu và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Các hệ thống AI của hãng có thể xử lý hơn 850 triệu mục dữ liệu sản phẩm, công việc mà nếu thực hiện thủ công có thể tốn gấp 100 lần lực lượng lao động hiện tại.
Các ứng dụng AI giúp Walmart dự báo chính xác nhu cầu, tối ưu hóa mua hàng và đàm phán với nhà cung cấp, từ đó tiết kiệm chi phí đáng kể.
Thêm nữa, Walmart đã tận dụng kho dữ liệu mua sắm khổng lồ để bán quảng cáo trên app, màn hình tại cửa hàng và TV (sau khi mua Vizio). Đơn vị quảng cáo này thu về 4,4 tỷ USD năm 2024, biên lợi nhuận khoảng 70 %, đóng góp 10 % lợi nhuận hoạt động và dự kiến tăng lên 16 % vào năm 2027.
Walmart còn chuẩn bị triển khai các đại lý mua sắm ảo (AI shopping agents) có thể tự động lựa chọn và thanh toán đơn hàng dựa trên sở thích khách hàng.
Hãng đã hợp tác với OpenAI và phát triển AI nội bộ để thực hiện tác vụ tái đặt hàng, lên kế hoạch mua sắm theo chủ đề… dự kiến sẽ thay đổi cách thức tương tác truyền thống giữa người tiêu dùng và thương hiệu.
Ví dụ Walmart đã phát triển trợ lý AI nội bộ: "Sparky" hỗ trợ khách hàng tìm sản phẩm, "Wally" gợi ý danh mục hàng hóa cho bộ phận mua sắm.
Dữ liệu quý I/2025 cho thấy doanh thu thương mại điện tử của Walmart đã tăng 22%, phản ánh đà tăng trưởng mạnh mẽ của kênh bán hàng số hóa, nơi AI đóng vai trò then chốt trong việc cá nhân hóa trải nghiệm và giữ chân khách hàng.
Sa thải lao động
Dù được quảng bá như một bước tiến công nghệ, làn sóng tự động hóa và AI không tránh khỏi những quan ngại về việc thay thế lao động truyền thống.
Nhiều nhân viên trong bộ phận kho, logistics và cả một số nhóm công nghệ có thể bị ảnh hưởng trực tiếp.
Tờ BI cho hay Walmart dự kiến sẽ tái đào tạo một phần người lao động để chuyển sang các vị trí liên quan đến quản lý, giám sát hệ thống tự động hoặc phát triển công nghệ mới.
Tuy nhiên, với khoảng 1,6 triệu nhân viên tại Mỹ và hơn 2,1 triệu toàn cầu, con số 1.500 vị trí cắt giảm chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ. Điều này phản ánh việc Walmart ưu tiên bảo vệ lực lượng nhân viên cửa hàng, nơi phần lớn doanh thu vẫn đến từ trải nghiệm mua sắm trực tiếp.
Hãng phân tích Forrester nhận định rằng động thái của Walmart là "cần thiết để duy trì lợi thế cạnh tranh" trước Amazon, vốn đã đi đầu trong tự động hóa và dịch vụ giao nhận nhanh. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ cũng đặt ra rủi ro về sự cố hệ thống, an ninh mạng và khả năng duy trì mối quan hệ khách hàng trực tiếp.
Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) ước tính AI có thể đóng góp thêm 0,5 điểm phần trăm vào GDP toàn cầu hàng năm trong giai đoạn 2025–2030, nhưng cảnh báo rằng lợi ích có thể gia tăng bất bình đẳng khi máy móc thay thế người lao động.
Đối với Walmart, thách thức là làm sao cân bằng giữa tự động hóa để giảm chi phí và đảm bảo trách nhiệm xã hội, giữ chân nhân tài, cũng như duy trì hình ảnh "người bạn của cộng đồng".
VietBF@ Sưu tập
