Tầm quan trọng chiến lược của Kinh Châu
Kinh Châu không chỉ là vùng đất trung tâm của Thục Hán mà còn là cửa ngõ giao thông huyết mạch nối liền Nam Bắc. Có thể nói, việc Quan Vũ để mất Kinh Châu chính là bước ngoặt dẫn đến sự suy yếu của Thục Hán. Sau sự kiện này, Lưu Bị bất chấp mọi can ngăn, quyết tâm phát động chiến tranh với Đông Ngô, không chỉ để báo thù cho Quan Vũ mà còn để giành lại Kinh Châu. Đặc biệt, qua tác phẩm Tam Quốc Diễn Nghĩa, rất nhiều người cảm thấy tiếc nuối sâu sắc về việc mất Kinh Châu.
Sau trận Xích Bích, thế lực của Lưu Bị nhanh chóng lớn mạnh, nhiều độc giả cho rằng Lưu Bị mới là người hưởng lợi nhiều nhất từ trận chiến này. Bởi lẽ, trận chiến này không chỉ giúp Lưu Bị chiếm được Kinh Châu mà còn mang về cho ông Phượng Sồ Bàng Thống, một chiến thắng vang dội.
Sau trận Xích Bích, thế lực của Lưu Bị nhanh chóng lớn mạnh. (Ảnh: Sohu)
Tuy nhiên, chiếm được Kinh Châu mới chỉ là bước đầu, giữ vững nó mới là điều cốt yếu. Xét cho cùng, Kinh Châu là vùng đất mà cả Tào Ngụy và Đông Ngô đều nhòm ngó. Vì vậy, sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, Lưu Bị quyết định để Quan Vũ trấn giữ Kinh Châu. Quan Vũ vừa là người em thân thiết được Lưu Bị tin tưởng nhất, vừa sở hữu năng lực quân sự nhất định. Vậy, việc Lưu Bị giao phó Kinh Châu cho Quan Vũ trấn giữ, liệu có thực sự là một quyết định khôn ngoan?
Năng lực của Quan Vũ là điều không thể phủ nhận, nhưng khuyết điểm của ông cũng rất rõ ràng. Sự kiêu ngạo của ông nổi tiếng khắp Tam Quốc, đặc biệt là sau khi Lữ Bố chết, Quan Vũ gần như không còn e ngại bất kỳ ai trong thiên hạ, sự tự tin này thậm chí biến thành sự ngạo mạn. Xét về tính cách, Quan Vũ không phù hợp để trấn giữ một trọng địa chiến lược quan trọng như Kinh Châu.
Thái độ của Quan Vũ đối với các vị tướng sĩ khác luôn lạnh nhạt, người mà ông thực sự nể phục có lẽ chỉ có Lưu Bị và Gia Cát Lượng. Là người đứng đầu Ngũ Hổ Tướng, Quan Vũ từng tỏ ra bất mãn với danh sách Ngũ Hổ Tướng do Lưu Bị sắp xếp, đặc biệt là khi biết Hoàng Trung cũng nằm trong danh sách, ông còn thẳng thừng nói: "Làm sao có thể để Hoàng Trung ngang hàng với ta?". Mặc dù sau đó mọi chuyện đã được dàn xếp ổn thỏa, nhưng lời nói này cũng bộc lộ sự khinh thường của ông đối với các tướng lĩnh khác.
Thậm chí, khi nghe tin Mã Siêu võ nghệ cao cường, Quan Vũ lập tức muốn đích thân đến tỷ thí, trong lòng tự tin vào võ nghệ của mình, thậm chí có phần không chịu để người khác vượt mặt.
Không chỉ đối với các vị tướng khác, thái độ của Quan Vũ với cấp dưới cũng bộc lộ những khiếm khuyết trong khả năng lãnh đạo của ông. Ông quản lý binh sĩ dưới quyền một cách thô bạo, độc đoán, thường đưa ra quyết định mà không suy nghĩ thấu đáo. Cách lãnh đạo như vậy rõ ràng không phù hợp với một nơi đóng quân lâu dài và quan trọng.
Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa Quan Vũ và Đông Ngô từ lâu đã trở nên căng thẳng. Lưu Bị và Gia Cát Lượng luôn mong muốn liên minh với Đông Ngô để chống lại Tào Ngụy, nhưng thái độ của Quan Vũ đối với Đông Ngô lại cực kỳ lạnh lùng. Ông thường xuyên xảy ra mâu thuẫn với nhiều tướng lĩnh Đông Ngô như Lỗ Túc, Lã Mông, Gia Cát Cẩn, thậm chí còn công khai đe dọa Gia Cát Cẩn, thể hiện thái độ gần như muốn phá vỡ liên minh.
Điều đáng kinh ngạc hơn, Quan Vũ đã từ chối lời cầu hôn của Đông Ngô, trực tiếp làm nhục Tôn Quyền. Tôn Quyền đề nghị gả con trai mình cho con gái Quan Vũ, nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa hai nước. Nhưng Quan Vũ lại đáp lại: "Hổ nữ sao gả cho khuyển tử?", lời lẽ khinh miệt này chắc chắn đã làm gia tăng sự thù địch giữa hai nước. Qua đó có thể thấy, tính cách và hành động của Quan Vũ thực sự đã mang đến không ít nguy cơ tiềm ẩn cho liên minh Thục - Ngô.
Vị tướng thích hợp nhất để trấn giữ Kinh Châu
Vậy nếu để những vị tướng khác trong Ngũ Hổ Tướng trấn giữ Kinh Châu thì kết quả sẽ ra sao? Trước tiên, có thể loại trừ Trương Phi. Tính cách của Trương Phi có phần giống với Quan Vũ, ông tuy dũng mãnh nhưng trong sử sách cũng được ghi lại là "nóng nảy và vô ơn, ham công danh", điều này khiến ông khi trấn giữ một thành trì quan trọng mang tính chiến lược lâu dài, có thể sẽ xảy ra những nguy cơ khó lường do mối quan hệ không tốt với thuộc hạ.
Về phần Hoàng Trung, tuy là lão tướng nhưng vẫn dũng cảm, lập nhiều chiến công hiển hách, nhưng nhược điểm về tuổi tác và kinh nghiệm vẫn không thể bỏ qua. Đặc biệt là về mưu lược, Hoàng Trung thiếu mất sự thông tuệ và tầm nhìn xa.
Còn về Triệu Vân, tuy một lòng trung thành, lại rất được Lưu Bị và Gia Cát Lượng tin tưởng, nhưng nhiệm vụ chủ yếu của ông vẫn luôn là bảo vệ Lưu Bị, do đó ông không thích hợp đảm nhiệm trọng trách trấn giữ Kinh Châu. Triệu Vân tuy dũng cảm nhưng việc xử lý chiến lược đối ngoại không phải là sở trường của ông, mà việc phòng thủ Kinh Châu lại cần có khả năng giao thiệp với Đông Ngô, đây không phải là lợi thế của Triệu Vân.
Cuối cùng, hãy xét đến Mã Siêu. Là con trai của Mã Đằng, xuất thân và võ nghệ của Mã Siêu chắc chắn đủ để ông đảm đương trọng trách này. Khi còn ở Tây Lương, ông đã nổi danh với tài năng quân sự và khả năng lãnh đạo xuất chúng, được mệnh danh là Thần Uy Thiên Tướng, ngay cả Tào Tháo cũng từng khen ngợi ông là "anh hùng như Lữ Bố".
Nếu Lưu Bị để Mã Siêu trấn giữ Kinh Châu, Đông Ngô chưa chắc đã dám hành động khinh suất, bởi thực lực của Mã Siêu đủ để uy hiếp cuộc tấn công của Đông Ngô. Ngay cả tuyến phòng thủ Kinh Châu của Tào Tháo cũng không dễ dàng công phá.
Ưu điểm lớn nhất của Mã Siêu chính là lòng trung thành và sự phục tùng, chính vì vậy, ông là người thích hợp nhất để đảm nhiệm vị trí này. Mã Siêu tuy có chút thành kiến với Đông Ngô, nhưng ông sẽ không giống như Quan Vũ chủ động phá vỡ mối quan hệ liên minh với Đông Ngô, mà sẽ tuân theo chỉ lệnh của Lưu Bị để thực hiện nhiệm vụ, không làm bất kỳ hành động nào quá khích, tránh tối đa những xung đột không cần thiết.
Nhìn chung, mặc dù Mã Siêu đảm nhận nhiệm vụ trấn giữ có thể bảo vệ được Kinh Châu, nhưng ông sẽ không bao giờ quá phô trương quyền lực của mình, điều này tạo điều kiện cho sự hợp tác lâu dài giữa Thục Hán và Đông Ngô. Nếu Mã Siêu trấn giữ Kinh Châu, ít nhất sẽ không xảy ra xung đột với Đông Ngô như Quan Vũ, liên minh của Thục Hán cũng có thể tương đối vững chắc.
VietBF@ Sưu tập
