S-500: Tấm khiên chắn của Nga khiến “bóng ma bầu trời” B-2 mất lợi thế

[Romano]

Hệ thống phòng không S-500 "Prometheus" là hệ thống tên lửa đất đối không thế hệ mới nhất của Nga, được thiết kế để đánh chặn nhiều mối đe dọa, trong đó có tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, vũ khí siêu thanh và máy bay tàng hình như F-35, B-2 của Mỹ.
Với tầm bắn lên tới 600 km và khả năng tấn công mục tiêu ở gần không gian, S-500 được cho là tầng cao nhất của mạng lưới phòng không tích hợp của Nga, hoạt động cùng với S-400 và S-300.Mặc dù chưa được triển khai trong chiến đấu nhưng hệ thống S-500 đại diện cho sự tiến bộ đáng kể trong công nghệ phòng không và tên lửa của Nga, tạo ra thách thức đáng gờm đối với sức mạnh không quân phương Tây.

S-500 “Prometheus” (tên tiếng Nga là Triumfator-M) là thế hệ mới nhất của hệ thống tên lửa đất đối không của Nga. Hệ thống này được mô tả là phiên bản tiên tiến của S-400, có nhiệm vụ đánh chặn tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), máy bay cảnh báo sớm và kiểm soát trên không.

Ngoài ra, các nguồn tin của Nga cũng tuyên bố rằng S-500 có khả năng bắn hạ máy bay tàng hình như tiêm kích F-35 và máy bay ném bom B-2 của Mỹ. Nếu tuyên bố này là đúng thì đây sẽ là một trong những hệ thống phòng không có năng lực nhất thế giới hiện nay.

Thiết kế và phát triển
Nga bắt đầu phát triển S-500 vào đầu những năm 2010 như một phần trong chiến lược hiện đại hóa năng lực phòng không của nước này. Mục tiêu của Moscow là tạo ra một hệ thống có khả năng đánh chặn các mối đe dọa nghiêm trọng, chẳng hạn như phương tiện lướt siêu thanh và tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM).

Về thông số kỹ thuật, S-500 có phạm vi tấn công lên tới 600 km đối với các mục tiêu trên không và có thể đánh chặn các mối đe dọa ở độ cao lên tới 200 km, mở rộng vào gần không gian. Các tên lửa đánh chặn của hệ thống có khả năng tấn công các mục tiêu bay với tốc độ lên tới Mach 20. Hệ thống này sử dụng nhiều loại tên lửa, trong đó có 77N6-N và 77N6-N1 cho vai trò chống đạn đạo và 40N6M cho các cuộc giao tranh đất đối không tầm xa.

Hệ thống này được hỗ trợ nhờ một bộ radar tinh vi bao gồm radar thu nhận băng tần 91N6A(M), radar theo dõi mục tiêu 96L6-TsP và radar giao chiến đa chế độ 76T6 và 77T6, tất cả đều cung cấp phạm vi phủ sóng 360 độ và có thể theo dõi nhiều mục tiêu đạn đạo cùng lúc. Một trong những tính năng nổi bật của S-500 là khả năng phòng thủ nhiều lớp. Hệ thống có thể hoạt động kết hợp với các hệ thống khác như S-400, S-300 và A-235 Nudol, tạo thành một mạng lưới phòng thủ toàn diện.

Sự tích hợp này cho phép hệ thống lấp đầy khoảng cách giữa phòng không chiến thuật và phòng thủ tên lửa chiến lược.

Một lợi thế nổi bật khác của S-300 là khả năng đánh chặn vũ khí siêu thanh di chuyển với tốc độ lớn hơn Mach 5 rất khó theo dõi và phá hủy. Ngoài ra, S-500 được cho là có khả năng vô hiệu hóa các vệ tinh ở quỹ đạo Trái đất thấp, mang lại cho nó khả năng tác chiến trong không gian mà ít hệ thống nào khác có được.

Tấm khiên chắn khiến máy bay tàng hình F-35 và B-2 mất lợi thế
Nga tuyên bố rằng S-500 có khả năng phát hiện và bắn hạ các chiến đấu cơ tàng hình như tiêm kích F-35 hoặc máy bay ném bom B-2. Mặc dù F-35 và B-2 là máy bay có khả năng tàng hình tinh vi, nhưng chúng không phải không có nhược điểm. Theo một bài báo của War Zone vào tháng 5/2025, lực lượng Houthis tại Yemen đã phát hiện và bắn tên lửa đất đối không vào tiêm kích F-35 của Mỹ khi Washington phát động chiến dịch “Kỵ sỹ gan dạ” (Rough Rider). Tuy vậy, chiến đấu cơ này đã trở về căn cứ an toàn.

Vụ việc này làm dấy lên nhiều lo ngại đối với Washington bởi các hệ thống phòng không mà Houthi sử dụng được cho là đã lỗi thời. Trong khi đó, hệ thống S-500 của Nga tinh vi hơn nhiều, sử dụng tên lửa tầm xa hơn, nhanh hơn và chính xác hơn.

Một trong những hệ thống phòng không tốt nhất thế giới
So với các hệ thống phòng không tiên tiến của phương Tây, S-500 vẫn có nhiều điểm ưu việt hơn. Chẳng hạn hệ thống THAAD của Mỹ có tầm bắn tối đa khoảng 200 km và không có khả năng đánh chặn các mối đe dọa siêu thanh.

Hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis, mặc dù có khả năng đánh chặn một số mối đe dọa trên không gian, nhưng lại thiếu tính cơ động và hệ thống radar tích hợp như S-500.

Hệ thống S-400 của Nga, dù khá hiện đại nhưng không sánh được với S-500 về tầm bắn, độ cao hoặc tính linh hoạt. S-500 dù chưa được thử nghiệm đầy đủ, về mặt lý thuyết, khả năng của hệ thống vượt trội hơn so với các đối thủ cạnh tranh.

Hiện tại, Nga có kế hoạch tích hợp S-500 với hệ thống S-550 sắp ra mắt, dự kiến ​​ tập trung nhiều hơn vào các mối đe dọa trong không gian. Các hệ thống này sẽ tạo thành xương sống cho mạng lưới phòng thủ hàng không vũ trụ thế hệ tiếp theo của Nga. Moscow cũng đang xem xét phát triển phiên bản hải quân của S-500 để triển khai trên tàu chiến trong tương lai, giúp tăng cường khả năng phòng thủ vùng biển xa của Nga.