|
Theo dự đoán, đến năm 2030, thế giới sẽ có 78 triệu người, và 2050 con số này tăng tới 139 triệu người mắc sa sút trí tuệ (SSTT). Thống kê tại Mỹ cho thấy: Cứ 3 người cao tuổi th́ có 1 người tử vong v́ SSTT. Số người tử vong v́ SSTT nhiều hơn số người tử vong do bệnh ung thư vú + ung thư tuyến tiền liệt.
Sa sút trí tuệ được chia làm 3 giai đoạn: Giai đoạn đầu, người bệnh giảm sự tiếp thu thông tin, lặp đi lặp lại một câu hỏi hay một vấn đề, mất khả năng quản lư tài chính, không nhớ đồ cất ở đâu và dễ bị nhầm, lạc đường. Giai đoạn giữa, các triệu chứng rơ ràng hơn, người bệnh không nhớ sáng ḿnh ăn ǵ, quên một số kỉ niệm trong quá khứ, khó mặc quần áo phù hợp, không nhớ số điện thoại của ḿnh, hay nhầm lẫn ...
Giai đoạn cuối, người bệnh không nhận thức được môi trường xung quanh, đi lang thang, không nhận ra bạn bè người thân, không nhớ lịch sử bản thân, mất kiểm soát bàng quang và ruột, thay đổi nhân cách và hành vi. Các triệu chứng càng ngày nặng lên, người bệnh cần sự hỗ trợ tất cả trong cuộc sống hàng ngày.
Với mỗi một giai đoạn bệnh, người thân và gia đ́nh sẽ cần có một cách chăm sóc khác nhau. Theo các bác sĩ, ở giai đoạn đầu, người thân cần gần gũi, tiếp xúc tṛ chuyện nhiều với người bệnh để tạo ḷng tin; Không nên đôi co qua lại với người bệnh về một vấn đề. Những giấy tờ quan trọng, nên tư vấn cho người bệnh nhờ người thân cất giữ; đồ đạc trong nhà cần bài trí dễ thấy, dễ lấy và pḥng tránh trơn trượt trong nhà tắm, nhà vệ sinh. Đồng thời, gia đ́nh cần giám sát và quản lư thuốc uống của người bệnh. Thuốc phải uống theo đơn, nhắc nhở bệnh nhân uống thuốc đúng giờ nhằm tạo thói quen.
Đến giai đoạn giữa của bệnh, gia đ́nh cần theo dơi sát và giúp đỡ người bệnh, nhắc nhở gợi nhớ những việc họ cần làm; Thường xuyên tṛ chuyện, gợi nhớ quá khứ vui, cho bệnh nhân xem những bức ảnh kỷ niệm. Ghi những công việc, những chú ư, hay cách sử dụng một thiết bị nào đó ra giấy, dán vào thiết bị đó, ch́a khóa treo vào nơi dễ lấy để hỗ trợ người bệnh. Hỗ trợ bệnh nhân làm những công việc hàng ngày như cùng nấu ăn, hỗ trợ mặc quần áo; Ghi tên các loại chai dung dịch như dầu gội, sữa tắm ra vỏ bằng chữ to dễ đọc. Đặc biệt, gia đ́nh cần Quản lư thuốc cho bệnh nhân, uống thuốc đúng giờ và kiểm tra thuốc đảm bảo vào dạ dày.
Đến giai đoạn cuối của bệnh sa sút trí tuệ, người thân cần giám sát liên lục 24/24h và cần sự chăm sóc chuyên nghiệp. Môi trường sống của người bệnh cần tuyệt đối an toàn, đồ dùng đơn giản và không có nhiều đồ đạc.
Tuyệt đối không để bệnh nhân một ḿnh hay ở môi trường lạ, không quen thuộc; Các vật dụng như dao kéo cần cho vào tủ khóa lại để bệnh nhân không mở được. Cho bệnh nhân ăn, uống thuốc, đi vệ sinh, vệ sinh cá nhân theo giờ nhất định. Ngoài ra, gia đ́nh nên ghi địa chỉ, số điện thoại người thân cài vào áo của người bệnh.
BSCKII. Phạm Công Huân - Pḥng Điều trị Tâm thần người già, Viện Sức khỏe Tâm thần cho biết: Cứ mỗi 3 giây trên thế giới lại có một người bị sa sút trí tuệ (SSTT). Năm 2019, có 55 triệu người bị SSTT.
Theo dự đoán, đến năm 2030, thế giới sẽ có 78 triệu người, và 2050 con số này tăng tới 139 triệu người mắc SSTT. Thống kê tại Mỹ cho thấy: Cứ 3 người cao tuổi th́ có 1 người tử vong v́ SSTT. Số người tử vong v́ SSTT nhiều hơn số người tử vong do bệnh ung thư vú + ung thư tuyến tiền liệt.
Thống kê từ 2008 -2018, tỉ lệ nhập viện cấp cứu do SSTT chiếm tỉ lệ cao nhất, tới 28%, cao hơn do biến cố tim mạch hay đột quỵ, tăng huyết áp, COPD và ung thư.
Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, tỷ lệ người bệnh tử vong do SSTT tăng 16% trong đại dịch. Năm 2021, chi phí y tế cho người bệnh SSTT là 355 tỉ đô la. Tại Việt Nam, số người mắc SSTT năm 2015 là 660.000 người. Tỷ lệ gánh nặng bệnh tật của bệnh Alzheimer và SSTT lên đến 52% trên tổng gánh nặng bệnh tật do bệnh thần kinh và tâm thần ở người cao tuổi tại Việt Nam.
Có thể thấy bệnh SSTT tạo một áp lực lớn đến kinh tế cũng như chất lượng sống của người bệnh. Để pḥng ngừa gánh nặng do SSTT đem lại, người bệnh và gia đ́nh người bệnh cần nhận thức và đánh giá sớm được dấu hiệu của bệnh.
Theo các bác sĩ, sa sút trí tuệ là một hội chứng do bệnh lư của năo, có diễn biến từ từ và mang tính chất nặng dần. Người sa sút trí tuệ thường gặp vấn đề với trí nhớ và các kỹ năng cần thiết để thực hiện các hoạt động thường ngày như: mặc quần áo, ăn uống, vệ sinh cá nhân và đại tiểu tiện…
Ở những bệnh nhân mắc chứng mất trí nhớ th́ viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu…
Bên cạnh việc chia sẻ cách nhận diện và các giai đoạn của bệnh sa sút trí tuệ, các bác sĩ cũng chia sẻ về chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân bị sa sút trí tuệ. Theo đó, để tạo cho người bệnh bị giảm cảm giác ngon miệng, nên cho người bệnh ăn những thực phẩm có màu và mùi thơm dễ chịu; Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn, bên cạnh các bữa chính, nên sắp xếp thêm các bữa ăn nhẹ.
Trường hợp người bệnh mất cảm giác muốn ăn, gia đ́nh có thể hỏi thêm bác sĩ về việc bổ sung chế độ ăn uống chất lỏng hoặc thuốc để kích thích sự thèm ăn.
Khi chế biến đồ ăn, nên làm các món mềm, ẩm: chẳng hạn như trứng, bột yến mạch, sữa chua, phô mai, khoai tây nghiền, cháo, súp, cá nướng, nước ép, sữa lắc và sinh tố.
Đối với các loại thực phẩm khác, có thể nghiền thức ăn hoặc cắt thành miếng nhỏ, cỡ vừa cắn.
Tránh các món rán, chiên, xào; Giảm muối và đường trong khẩu phần ăn cho người bệnh. Và đặc biệt nên kiểm tra miệng người bệnh sau mỗi bữa ăn, để đảm bảo tất cả thức ăn đă được nuốt.
VietBF@ Sưu tập
|
|
Games
