“Cười ra nước mắt“ sau thi hành án

Báo cáo công tác thi hành án dân sự năm nào cũng đề cập đến chuyện án tuyên không rõ, khó thi hành. Đây là thực trạng tồn tại đã nhiều năm nay nhưng vẫn chưa được giải quyết một cách cơ bản, gây những hoài nghi trong dư luận.

“Quyền sử dụng trâu” chỉ là một trong nhiều vụ án mà Tòa tuyên “cười ra nước mắt”

Những vụ án "cười ra nước mắt”
Một vụ việc được các chấp hành viên Thi hành án Bắc Kạn nhớ như in là vụ án về một con trâu lạc. Tòa xử cho bên được thi hành án quyền ”sử dụng trâu” trong khi con trâu vẫn do bên bị thi hành án trông giữ.
Lẽ ra trong vụ này, Tòa phải tuyên trả trâu về cho chủ cũ khi nó bị thất lạc (tức trao quyền sở hữu) nhưng Tòa lại tuyên sử dụng. Cứ mùa vụ đến hay lúc cần trâu kéo hàng, người chủ trâu lại khổ sở đến mượn trâu trong khi trâu là của mình. Người giữ trâu gây khó dễ không muốn cho trâu về thế là họ lại đến ”đòi” chấp hành viên. Vụ án này lừng khừng mất nhiều năm trời.


Tương tự, là vụ án bị cáo Đ.N.L ở Tây Hòa, Phú Yên. Tháng 1/2011, trong khi lái xe do không làm chủ tốc độ bị cáo đã làm một người chết. Tại phiên xử sơ thẩm, TAND huyện Tây Hòa đã tuyên phạt L. một năm tù treo, cấm bị cáo hành nghề lái xe ô tô một năm. Ngay sau đó, VKSND tỉnh Phú Yên đã kháng nghị phúc thẩm về hình phạt bổ sung.
Theo HĐXX, căn cứ Điều 36 BLHS thì cấm hành nghề phải định rõ thời gian bắt đầu và thời hạn cấm kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù hoặc từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Vì vậy, việc tòa án cấp sơ thẩm cấm bị cáo hành nghề lái xe ô tô một năm nhưng không ghi rõ thời điểm bắt đầu là vi phạm, gây khó khăn cho việc thi hành án. Do đó, cần chấp nhận kháng nghị của VKS.
TAND tỉnh Phú Yên khi xét xử phúc thẩm, chấp nhận kháng nghị, tuyên phạt bị cáo L. một năm tù treo về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, đồng thời cấm bị cáo hành nghề lái xe ô tô một năm kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.
Một vụ án khác tréo ngoe không kém khiến cơ quan Thi hành án dở khóc dở cười đó là một vụ án ở Tp. Hồ Chí Minh. Sau khi xử tù bị cáo phạm tội cướp giật (chiếc dây chuyền vàng của một phụ nữ đi trên phố), Tòa tuyên trả lại cho bị hại. Lẽ ra phải tuyên chiếc dây chuyền đó là loại gì, trọng lượng bao nhiêu thì tòa lại tuyên trả... một gói niêm phong. Vì không ai biết trong cái gói đó có phải dây chuyền không, đùn qua đẩy lại nhiều lần cuối cùng thi hành án phải mời các ban ngành đến chứng kiến mở niêm phong.


Đừng để ”sai một ly, đi một dặm”
Báo cáo công tác năm 2012 của Bộ Tư pháp về công tác Thi hành án dân sự nếu rõ, sự phối hợp giữa Bộ Tư pháp với Tòa án nhân dân tối cao trong công tác thi hành án dân sự cũng ngày càng đạt hiệu quả tốt hơn, nhất là việc chỉ đạo, hướng dẫn Tòa án nhân dân và cơ quan Thi hành án dân sự địa phương rà soát, giải thích các nội dung án tuyên không rõ hoặc khó thi hành.
Tuy nhiên, Bộ Tư pháp chỉ rõ ”vẫn tồn tại các vụ việc án tuyên không rõ, có sai sót, khó thi hành”. Theo kết quả rà soát, thống kê của các cơ quan Thi hành án dân sự, số vụ việc mà bản án, quyết định của Tòa án tuyên không rõ, có sai sót là 1.198 việc, tương ứng với số tiền 196 tỷ 172 triệu 299 nghìn đồng. Đây cũng là một trong những nguyên nhân góp phần làm án tồn đọng.


Theo quy định, khi Tòa tuyên không rõ, thi hành án làm văn bản đề nghị Tòa trả lời, nhưng có một thực tế là nhiều vụ Tòa không trả lời hoặc trả lời chậm, trả lời nhưng không đáp ứng yêu cầu gây khó khăn cho công tác thi hành án. Có vụ, thi hành án phải hỏi đi hỏi lại nhiều lần vẫn không thi hành được. Về nguyên tắc, giải thích chỉ là vấn đề về kỹ thuật làm cho án rõ hơn chứ nếu đã có ”vấn đề” sai sót về nội dung thì không thể giải thích.
Do vậy, để các bản án, giai đoạn cuối cùng của quá trình tố tụng được thi hành trên thực tế, cần nhất là khâu điều tra xác minh của Tòa phải đảm bảo chính xác. Khi tuyên án cần thận trọng, tỷ mỷ đến từng chi tiết nhỏ nhất, bởi chỉ ”sai một ly, đi một dặm”. Trong trường hợp thi hành án hỏi, Tòa án cần phối hợp, giải thích trên tinh thần thẳng thắn. Nếu thực sự thấy bản án có vấn đề về nội dung, thi hành án cũng không nên ngần ngại kiến nghị kháng nghị để sửa sai.

Tính đến hết 2012, trong số 1.198 việc các cơ quan Thi hành án dân sự đã đề nghị Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải thích, đã có 460 việc nhận được giải thích của Tòa án; 106 việc tuy đã nhận được giải thích, nhưng chưa đáp ứng yêu cầu; còn 380 việc chưa nhận được giải thích của Tòa án có thẩm quyền.

Bình An

Nhiều văn phòng hạng A bỏ trống vì chi phí thuê quá cao. Ảnh minh họa

Nằm trên đường Quang Trung, trụ sở của một tổng công ty xây dựng cũng là nơi lý tưởng của nhiều văn phòng của các doanh nghiệp hoạt động. Tại đây, ngoài các phòng giao dịch của ngân hàng thì còn là nơi giao dịch hoặc văn phòng đại diện của nhiều công ty.
Cách đây hai tháng, lãnh đạo một công ty chuyên kinh doanh về nội thất đã phải thanh lý hợp đồng với chủ đầu tư tòa nhà này để dời văn phòng về nhà riêng trên đường Ngọc Khánh. “Mỗi năm chúng tôi chi trả hơn 1 tỷ đồng tiền thuê, việc cắt giảm được nguồn chi này khi đưa trụ sở về nhà riêng là cách tiết kiệm hợp lý trong điều kiện hiện nay”, đại diện của doanh nghiệp này, tiết lộ.
Ông Nguyễn Văn Lý, giám đốc công ty chuyên về bất động sản trên đường Kim Mã, nói rằng, thời điểm sốt nóng nhà đất, tiền thuê văn phòng của doanh nghiệp không phải là “gáng nặng” như hiện nay. Bắt đầu từ tháng 12, công ty của ông Lý chuyển hẳn về khu nhà mái bằng nằm trên đường Cầu Diễn. Dù văn phòng là nhà cấp bốn, nhưng đây là khu đất dự án đã được Hà Nội duyệt quy hoạch 1/500 cho doanh nghiệp của ông Lý nên hàng tháng sẽ không mất tiền thuê.



Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngược lại với xu hướng chung. Trong tình trạng khó khăn như vậy, nhưng nhiều doanh nghiệp, tổng công ty vẫn có thể thu xếp được tài chính để thanh toán tiền thuê văn phòng ở những khu vực sang trọng. Trong gần một năm nay, toàn bộ ban lãnh đạo và cán bộ chủ chốt của Tổng công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại Việt Nam đều ngồi trên tầng 36, tòa nhà Keangnam trên đường Phạm Hùng. Tuy không tiết lộ kinh phí phải trả hàng tháng, nhưng nhiều nguồn tin cho biết kinh phí mà tổng công ty này phải trả cho chủ nhà lên đến nhiều tỷ đồng.
Là đơn vị “đứng tên” nhiều dự án bất động sản đình đám tại Việt Nam, tuy nhiên, Tổng công ty cổ phần Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) vẫn đang chấp nhận việc bỏ ra hàng trăm tỷ để thuê văn phòng. Theo đó, số tiền mà PVC thuê văn phòng hoạt động tại ba địa điểm được công bố lên đến 112 tỷ đồng. Riêng trụ sở văn phòng CEO tại đường Phạm Hùng, PVC phải trả hơn 86,6 tỷ đồng cho 10 năm thuê nhà.
Có vẻ như riêng chuyện văn phòng cũng thể hiện hai tích cách nhà nước và dân doanh khác biệt. Trái ngược với hai ví dụ kể trên, một số giám đốc công ty cổ phần đã phải “tháo chạy” bằng cách thanh lý hợp đồng thuê văn phòng tại những tòa nhà sang trọng,chấp nhận nộp phạt.


Nằm trên tầng cao của tòa nhà “5 sao” Charmvit, đây là địa chỉ giao dịch và nơi làm việc của hơn 50 cán bộ công nhân viên của một doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Lãnh đạo công ty này cho hay, để duy trì hoạt động ở khu văn phòng này, mỗi tháng công ty phải bỏ ra gần 500 triệu tiền thuê mặt bằng. “Trong khi chúng tôi phải cắt giảm nhân sự thì chi phí cho thuê nhà như thế là quá lớn”, đại diện doanh nghiệp này cho biết. Lựa chọn của công ty này giờ đây là tu sửa lại nhà cấp bốn trên mảnh đất dự án của mình tại Mai Dịch, và, “chẳng có gì phải ngại, khó khăn chung mà!”.
Theo Trưởng phòng nghiên cứu Công ty TNHH Savills Việt Nam Đỗ Thu Hằng, kinh tế suy thoái kéo dài là trở ngại lớn cho sự phục hồi của doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu thuê văn phòng. Theo đó, một số doanh nghiệp đã cắt giảm diện tích thuê hoặc chuyển sang thuê văn phòng hạng thấp hơn. Số khác chuyển đến những tòa nhà cùng hạng, nhưng ở khu vực ngoại thành, để cắt giảm chi phí. Một trong những thách thức của các chủ đầu tư trong lĩnh vực này là tìm cách lấp đầy vị trí còn “trống” tại các tòa nhà đã hoạt động…
Như Trang