(GDVN) - Trong chuyến thăm Bangkok hồi tháng 5 vừa qua, ông Nghị đang t́m cách để nhờ Thái Lan với vai tṛ điều phối viên quan hệ ASEAN-Trung Quốc hướng các thành viên ASEAN nên tập trung vào hợp tác với Trung Quốc thay v́ đưa vấn đề Biển Đông ra ASEAN.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Thủ tướng Thái Lan Yingluck
Ngày 19/8 vừa qua, Thái Lan và Trung Quốc đă tổ chức Đối thoại Chiến lược lần thứ nhất tại Bangkok do Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân và Bí thư thường trực Bộ Ngoại giao Thái Lan Sihasak Phuangketkeow chủ tŕ. Sự kiện này đánh dấu bước phát triển mới của quan hệ song phương trong bối cảnh Trung Quốc đang t́m cách cải thiện và nâng cao mối quan hệ với các nước ASEAN.
Trước cuộc đối thoại này, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đă hai lần đến thăm Thái Lan vào tháng 5 và tháng 8/2013. Động thái trên cho thấy Trung Quốc đang dành sự quan tâm đặc biệt đối với Thái Lan và chính phủ Thủ tướng Yingluck đang ngày càng xích lại gần hơn với Bắc Kinh. Vậy động thái mới của cả Trung Quốc và Thái Lan đang nói lên điều ǵ?
Trước hết, Bắc Kinh đang xem Thái Lan như một đồng minh mới của ḿnh trong khu vực ASEAN khi mà một số đồng minh lâu năm như Campuchia hay Myanmar đang có vẻ xa rời ṿng ảnh hưởng của Trung Quốc hơn.
Với những cải cách chính trị của Tổng thống Thein Sein, Myanmar đang được phương Tây xem như một h́nh mẫu về cải cách dân chủ trong khu vực. Càng ngày Myanmar càng cho thấy họ muốn thoát khỏi sự lệ thuộc vào Trung Quốc.
C̣n với Campuchia, t́nh h́nh chính trị bất ổn tại quốc gia này sau cuộc bầu cử Quốc hội vừa qua vẫn chưa được giải quyết xong và điều này đang khiến cho Bắc Kinh cảm thấy không yên tâm.
Chính v́ thế hơn lúc nào hết, Trung Quốc đang cần một đồng minh mới trong ASEAN để tiếp tục gia tăng ảnh hưởng và thực hiện các mục tiêu chiến lược của ḿnh trong khu vực, và Thái Lan là một trong những quốc gia mà Trung Quốc “chọn mặt gửi vàng” ở thời điểm này.
Thái Lan là quốc gia có quan hệ tốt nhất với Trung Quốc trong 10 nước ASEAN. Kim ngạch thương mại song phương Trung Quốc - Thái Lan hiện đạt trên 60 tỉ USD. Thái Lan cũng không có bất cứ tranh chấp lănh thổ hay ân oán lịch sử nào với Trung Quốc.
Hơn nữa, vị thế và tầm vóc của Thái Lan lớn hơn rất nhiều so với Campuchia và Myanmar v́ Thái Lan là nước đi đầu trong khu vực về kinh tế và đối ngoại, đặc biệt Thái Lan hiện giữ vai tṛ là điều phối viên quan hệ ASEAN - Trung Quốc.
Chính v́ thế, không có ǵ quá ngạc nhiên khi Thái Lan là chặng dừng chân đầu tiên của Vương Nghị sau khi trở thành Ngoại trưởng Trung Quốc v́ ông Nghị hiểu rằng, có một đồng minh mới như Thái Lan là hết sức quan trọng với Bắc Kinh trong thời điểm này.
Không phải ngẫu nhiên khi vừa nhậm chức Ngoại trưởng, ông Vương Nghị đă chọn thăm Thái Lan đầu tiên, chỉ trong 3 tháng tới Thái Lan 2 lần.
Mặt khác, Trung Quốc muốn tranh thủ sự ủng hộ của Thái Lan trong bối cảnh các hội nghị liên quan đến ASEAN và Trung Quốc sắp diễn ra
Về mặt công khai, Trung Quốc muốn tận dụng vai tṛ điều phối viến quan hệ ASEAN-Trung Quốc của Thái Lan để tăng cường hợp tác với ASEAN trên các mặt, đặc biệt là kinh tế - thương mại. Tuy nhiên, quan trọng hơn cả là việc Trung Quốc muốn có sự hỗ trợ từ phía Bangkok trong vấn đề Biển Đông.
T́nh h́nh Biển Đông trong thời gian qua vẫn luôn tiềm ẩn nhiều bất ổn. Những hành động gây căng thẳng của Trung Quốc trên Biển Đông cũng như thái độ ỡm ờ khi đàm phán COC đang khiến cho quan hệ ngoại giao với các nước láng giềng có tranh chấp trở nên căng thẳng hơn và xu thế xa lánh Trung Quốc trong khu vực ngày càng tăng.
Trong bối cảnh vừa diễn ra Hội nghị Ngoại trưởng Trung Quốc-ASEAN tại Bắc Kinh (29/8) và sắp tới là Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc tại Brunei vào tháng 10, Trung Quốc đang cố gắng t́m cách đánh lạc hướng sự chú ư, tập trung của ASEAN vào vấn đề Biển Đông.
Trong chuyến thăm Bangkok hồi tháng 5 vừa qua, ông Nghị đang t́m cách để nhờ Thái Lan với vai tṛ điều phối viên quan hệ ASEAN-Trung Quốc hướng các thành viên ASEAN nên tập trung vào hợp tác với Trung Quốc thay v́ đưa vấn đề Biển Đông ra ASEAN.
Đối với Thái Lan, phát triển quan hệ với Trung Quốc lúc này là rất cần thiết v́ họ đang cần một đồng minh lớn hỗ trợ ở phía sau trong khi càng ngày càng có dấu hiệu quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Thái Lan đang có chiều hướng đi xuống.
Dù Thái Lan là trung tâm của các sáng kiến đối ngoại từ Mỹ liên quan đến Đông Nam Á, đồng thời cũng là đồng minh lâu đời nhất của Mỹ tại ASEAN, nhưng vai tṛ của Thái Lan trong chiến lược đối với Đông Nam Á của Mỹ ngày càng giảm dần.
Thái Lan đă không kịp thích ứng với chiến lược tái cân bằng lực lượng của Mỹ tại châu Á trong khi Myanmar lại tỏ rơ sự “nôn nóng” muốn phát triển quan hệ với các ông lớn phương Tây. Dường như Washington đang càng ngày càng gần gũi hơn với Myanmar và ít quan tâm hơn tới Thái Lan.
Bằng chứng rơ nhất là việc Tổng thống Myanmar Thein Sein đă được ông Obama mời đến Nhà Trắng hồi đầu năm và hai bên đă kư kết hiệp định khung về thương mại và đầu tư, điều mà Thái Lan c̣n chưa làm được.
Trong khi đó, từ khi lên nhậm chức hồi năm 2011 đến nay, bà Yingluck vẫn chưa nhận được lời mời thăm Mỹ chính thức nào từ phía Nhà Trắng. Thái Lan hiểu rằng, khi Washington đang có dấu hiệu xa rời th́ họ rất cần một đồng minh lớn mạnh để tiếp tục giữ vai tṛ là nước đi đầu trong ASEAN.
Với bối cảnh đó, việc tăng cường quan hệ với Bắc Kinh sẽ giúp Thái Lan tạo vị thế mới, không chỉ trong ASEAN mà c̣n trong quan hệ với Mỹ.
Qua việc thiết lập cơ chế đối thoại chiến lược Thái-Trung cũng như hai chuyến thăm Bangkok của Vương Nghị trong ṿng 3 tháng, Trung Quốc đang cho thấy việc họ xem Thái Lan như một đồng minh mới của ḿnh trong khu vực để nhằm tranh thủ sự ủng hộ của Bangkok.
Tuy nhiên, Thái Lan cũng cần cảnh giác nếu không muốn bị rơi vào t́nh cảnh như Campuchia khi bị Bắc Kinh chi phối đến mức giật dây, thậm chí có thể mất vai tṛ trong các vấn đề khu vực và quốc tế.
Bùi Lê Quư, Học viện Ngoại giao Việt Nam
Trung Quốc muốn mượn tay Thái Lan đánh lạc hướng ASEAN về Biển Đông?
Games
