Bạo động chống Trung Quốc : Các nhà đầu tư không bỏ rơi Việt Nam

[Romano]

Một nhà máy của Đài Loan tại Bình Dương bị thiệt hại trong vụ bạo động hôm 16/05/2014.
REUTERS/Stringer
Thụy My

Theo Le Monde, tranh chấp chủ quyền trên Biển Hoa Đông và Biển Đông giữa Trung Quốc với nhiều quốc gia châu Á, vẫn là nguồn gốc gây căng thẳng thường xuyên, tạo ra « một bối cảnh nguy hiểm tiềm tàng ». Việt Nam loan báo một loạt các biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp bị thiệt hại trong đợt bạo động. Nếu cơn sốt chống Trung Quốc dừng lại tại đây, thì chỉ có tác động hạn chế về mặt kinh tế.

Phụ trang kinh tế nhật báo Le Monde đề ngày hôm nay quan tâm đến việc chính phủ « Việt Nam loan báo một loạt các biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp bị thiệt hại trong đợt bạo động chống Trung Quốc ». Bên cạnh đó, tờ báo cũng chú ý đến việc Hà Nội đe dọa sẽ kiện Bắc Kinh trong tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Tờ báo nhắc lại, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi trả lời Reuters từ Philippines, là Việt Nam có thể kiện Trung Quốc : « Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền và lợi ích chính đáng của mình vì chủ quyền lãnh thổ, đặc biệt chủ quyền biển đảo là thiêng liêng ». Philippines là nước đầu tiên trong khu vực kiện Bắc Kinh ra tòa án trọng tài quốc tế ở La Haye.

Theo Le Monde, trong vòng 10 ngày, các vụ bạo động đã làm ít nhất 4 người chết và trên 100 người bị thương, Bắc Kinh cho sơ tán 3.000 trên tổng số 10.000 người Trung Quốc về nước. Bạo động không chỉ nhắm vào các nhà máy và tài sản có vốn đầu tư Trung Quốc mà cả Đài Loan, Singapore và Hàn Quốc.

Việt Nam thông báo các doanh nghiệp bị thiệt hại có thể được hoãn thời hạn đóng thuế đến hai năm. Thuế nhập khẩu và xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt được giảm, và chính quyền cam kết cung ứng lao động nếu cần thiết. Le Monde cho biết, đồng bạc Việt Nam đã ổn định trở lại từ hôm 13/5, và thị trường chứng khoán sau khi đã mất giá 8,8% nay đã bắt đầu lấy lại sức.

Hôm thứ Ba 20/5, ngay trước khi có thông báo của Thủ tướng Việt Nam, chủ tịch ngân hàng Taishin Financial của Đài Loan là Joseph Jao cho biết vẫn duy trì chương trình đầu tư tại Việt Nam. Theo hãng tin Bloomberg, có 224 nhà máy Đài Loan bị hư hại và 18 nhà máy bị đốt phá trong đợt bạo động. Ông Jao nói : « Có hy vọng rất lớn là tình hình sẽ yên tĩnh trở lại sau các vụ lộn xộn, vì đầu tư ngoại quốc đóng vai trò trọng yếu trong nền kinh tế Việt Nam ».

Có đến 60% luồng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam là từ ba nước : Nhật Bản (34%), Đài Loan (16%), Singapore (10%). Trung Quốc đứng hàng thứ tám với 2% tổng đầu tư trực tiếp, theo Sopanha Sa, nhà kinh tế của ngân hàng Société Générale. Đầu tư trực tiếp chiếm vai trò hết sức quan trọng đối với tăng trưởng của Việt Nam (tăng 5% vào quý 1 năm nay so với cùng kỳ năm ngoái). Sản xuất công nghiệp tăng 7% kể từ đầu năm, và đất nước này rất cần vốn để cải thiện cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cảng…, cung ứng năng lượng cho các doanh nghiệp và các hộ gia đình.

Tác giả Mahamoud Islam (Euler Hermès) nhận định, nếu cơn sốt chống Trung Quốc dừng lại tại đây, thì chỉ có « tác động kinh tế hạn chế ». Theo ông, « không ai có lợi khi tình hình bị xấu đi ». Ngược lại, nếu cuộc khủng hoảng tăng lên và kéo dài, các nhà đầu tư nước ngoài, theo dự báo của Coface, có thể sẽ nghi ngại.

Nền kinh tế Việt Nam chủ yếu hướng ngoại : xuất khẩu chiếm đến 90% tổng sản phẩm nội địa. Ông Islam nhận xét : « Với lực lượng lao động trẻ, giá rẻ và 90% có trình độ văn hóa cơ bản, quốc gia này có thể trở thành một trung tâm sản xuất cho Nhật Bản và Trung Quốc ». Việt Nam sẽ có lợi nếu duy trì các ưu điểm của mình và chăm chút mối quan hệ với Bắc Kinh, mà từ giữa những năm 2000 đã trở thành một trong những đối tác thương mại hàng đầu.

Tuy vậy theo Le Monde, tranh chấp chủ quyền trên Biển Hoa Đông giữa Trung Quốc với Nhật Bản, và tại Biển Đông giữa Trung Quốc với nhiều quốc gia thành viên ASEAN trong đó có Việt Nam và Philippines, vẫn là nguồn gốc gây căng thẳng thường xuyên. Luca Silipo, phụ trách châu Á của Natixis nhận định, vấn đề trên tạo ra « một bối cảnh nguy hiểm tiềm tàng ».

Theo nhà kinh tế này : « Cho đến cách đây hai, ba năm, hợp tác kinh tế tăng lên giữa các nước trong khu vực, tất cả đều là những mắt xích trong chuỗi sản xuất toàn cầu. Nhưng ý đồ thay đổi chế độ kinh tế của Trung Quốc để nâng lên một cấp cao hơn đã làm mất ổn định thế quân bình trước đó ».

Ông Silipo phân tích : « Với sự thay đổi mô hình tăng trưởng của Trung Quốc, sẽ có ít việc làm hơn đối với một số nước, và chuỗi sản xuất thế giới sẽ bị rối loạn nặng nề. Nhiều quốc gia trong khu vực sẽ không còn ở thế đôi bên cùng có lợi. Sẽ có ít khuyến khích hơn trong việc hợp tác, và có nhiều không gian cho căng thẳng về địa chính trị hơn ».

Thái Lan : Đảo chính quân sự, cách giải quyết đã thành truyền thống

Cũng về châu Á, Le Figaro nhận định các tướng lãnh mới là lực lượng nắm quyền tại Bangkok. Đúng là không phải là lần đầu tiên xảy ra đảo chính quân sự ở Thái Lan, chính vì thế mà Le Figaro rút tít bài báo : « Quân đội Thái trở lại với truyền thống đảo chính ».

Tờ báo nhắc lại, từ năm 1932, khi vương quốc Xiêm thiết lập nền quan chủ lập hiến, tính đến lần này thì Thái Lan đã trải qua 19 cuộc đảo chính quân sự cũng như ý đồ làm chính biến. Gần đây nhất là năm 2006, quân đội đã lật đổ chính phủ của Thủ tướng Thaksin Shinawatra, giờ đang phải sống lưu vong. Cũng từ đó đến nay chính trường Thái Lan rơi vào cuộc khủng hoảng triền miên.

Thái Lan bị cuốn vào vòng xoáy các cuộc biểu tình, hết của phe Áo Đỏ ủng hộ Thaksin đến phe Áo Vàng bảo hoàng và chống đến cùng hệ thống của Thaksin. Cuộc đảo chính quân sự lần này được thông báo là nhằm mục đích vãn hồi trật tự, ổn định tình hình đất nước. Nhưng giới quan sát đặt câu hỏi, ngoài ra hành động của quân đội có nhằm mục đích nào khác ?

Le Figaro khẳng định « hiện tại không ai biết được ý đồ của quân đội ». Nhưng người ta biết giới quân nhân ở nước này đều xuất phát từ giới quyền chức của Hoàng gia và chính khách, đại diện tầng lớp ưu tú truyền thống của Thái Lan. Và quân đội cũng như những thiết chế lớn của đất nước, lần này có xu hướng ngả về phía những người biểu tình chống chính phủ.

Dù gì đi nữa thì biến cố trong chính trường Thái Lan hôm qua đã khiến phương Tây không khỏi quan ngại. Le Figaro cho biết, Liên hiệp châu Âu kêu gọi Thái Lan « nhanh chóng trở lại với tiến trình dân chủ chính đáng », còn Hoa Kỳ thì phản đối ngay rằng « không có biện minh nào cho hành động đảo chính » đồng thời Washington doạ « xét lại » sự hỗ trợ quân sự cho Bangkok.

Các chỉ huy quân đội Pháp doạ từ chức nếu cắt giảm ngân sách quốc phòng

Vẫn trên nhật báo Le Figaro, bài viết được chạy tựa trang nhất là : « Pháp cắt giảm ngân sách quốc phòng: Mối lo ngại lớn của quân đội ». Trong bối cảnh kinh tế khó khăn đang phải « giật gấu vá vai » để tìm ra được 50 tỉ euro bù vào bội thu ngân sách, chính phủ Pháp dự kiến có thể sẽ phải cắt giảm mạnh ngân sách dành cho Quốc phòng xuống dưới 30 tỉ euro cho một năm tài khoá. Le Figaro cho biết, kế hoạch cắt giảm chưa được công bố chính thức nhưng những thông tin lọt ra đã gây lo lắng trong giới chức quân sự cấp cao của Pháp.

Thậm chí Tham mưu trưởng và ba tướng Tư lệnh Hải, Lục và Không quân Pháp đã đe dọa từ chức nếu chính phủ thực hiện kế hoạch cắt giảm thêm ngân sách quốc phòng vốn đã bị co lại trong thời kỳ khủng hoảng. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp cũng đã lên tiếng cảnh báo việc cắt giảm ngân sách không chỉ làm quân đội, khả năng quân sự của Pháp bị suy yếu mà còn kéo theo nhiều hệ lụy cho ngành công nghiệp quốc phòng của nước Pháp, cho công ăn việc làm của người Pháp.

RFI