Chợt h́nh dung, nếu một khi cái “luật Đặt tên” kia mà được chấp nhận th́ nhà nước sẽ phải lập danh sách dài dằng dặc hàng triệu cái tên cấm không được đặt để đưa vào luật, đi kèm đó là phần giải thích tên nào là xấu, tên nào không đáp ứng thuần phong mỹ tục, tên nào gây mặc cảm…
ĐBQH Nguyễn Thị Nhung đề nghị Quốc hội luật hóa việc đặt tên con - Ảnh: Trường Sơn |
"Công dân có quyền đối với họ, tên. Họ tên của một người được xác định theo tên khai sinh của người đó". Điều 26 Bộ luật Dân sự nước CHXHCN Việt Nam đă quy định như thế.
Đối với trẻ có cha hoặc mẹ là người nước ngoài th́ Nghị định 158/2005/NĐ-CP của Chính phủ cũng có quy định, việc đặt tên Việt Nam hay tên nước ngoài là theo sự lựa chọn của cha mẹ.
Tôi cho rằng, luật pháp Việt Nam như vậy là quá rơ ràng và phù hợp với quyền c̣n người trong việc đặt tên cho con cái.
Vậy nhưng, một vị đại biểu của dân tại Quốc hội lại đang lấy tư cách đại diện cho một số cán bộ hộ tịch, tư pháp cơ sở yêu cầu Quốc hội luật hóa việc quy định đặt tên con của người Việt Nam. Bà cho rằng, phải đặt tên thuần Việt, sao cho hợp văn hóa truyền thống, phong tục tập quán để bớt làm khó cho cán bộ hộ tịch và gây phức tạp khi sử dụng…
Bà nói: “Đó là những vướng mắc ở cơ sở mà cán bộ hộ tịch đă cho ư kiến khi chúng tôi đi giám sát. V́ vậy, tôi đề nghị nếu luật Hộ tịch không quy định xác định họ, dân tộc và nguyên tắc đặt tên th́ cần xây dựng một luật mới là luật Đặt tên hay quy định rơ hơn trong Bộ luật Dân sự sửa đổi sắp tới”.
| |
| Can thiệp vào việc này là đi ngược lại Hiến pháp 2013, vi phạm quyền riêng tư, quyền bí mật đời tư và bí mật gia đ́nh của công dân. Không những thế, nó c̣n không phù hợp thông lệ quốc tế và cản trở xây dựng quan hệ dân sự.
Trong khi đó, những cái tên không được thuận như bà đại biểu Quốc hội không chấp nhận trên thực tế cũng chỉ là số ít và chưa có biểu hiện ǵ ảnh hưởng tới “ḥa b́nh thế giới”, cản trở người thi hành công vụ… Chỉ là có thể làm “phiền” tí chút các cán bộ cơ sở khó tính vốn vẫn ban phát thừa thăi những phiền toái cho người dân.
|
| |
Đại biểu Quốc hội là người đại diện cho tiếng nói và quyền lợi của dân, là người nắm chắc luật pháp bởi họ là thành phần quan trọng của cơ quan lập pháp quốc gia. Nhưng qua kiến nghị trên, người ta thấy cả hai yếu tố quan trọng trên của người đại biểu nhân dân đều mờ nhạt ở vị đại biểu này.
Việc cho rằng đặt những cái tên nửa tây nửa ta, những tên xấu, mất thẩm mỹ, tên quá dài… gây khó khăn cho cán bộ cơ sở là chưa thỏa đáng. Trong trường hợp này, cán bộ cơ sở có trách nhiệm góp ư, hoặc tư vấn cho người dân đặt cho con ḿnh những cái tên dễ nghe hơn, đẹp hơn mà thôi, c̣n khi người dân đă quyết định th́ không ai có quyền từ chối. Trên thực tế, nhiều người dân phàn nàn việc cán bộ cơ sở từ chối hoặc gây khó dễ khi họ không đặt một cái tên thông thường cho con ḿnh trong khai sinh.
Từ xưa đến nay, với người Việt Nam nói chung, đặt tên cho con là chuyện các ông bố, bà mẹ rất quan tâm, cân nhắc, thậm chí tên của đứa trẻ sắp chào đời c̣n được cả ông bà và những người thân trong gia đ́nh cùng suy nghĩ rồi mới đưa ra quyết định. Tất nhiên, cũng có gia đ́nh v́ cha mẹ ít chữ, hoặc đơn giản cho rằng đặt tên sao cho dễ nuôi là được nên mới dẫn tới những cái tên không được thuận lắm. Trong trường hợp khác, nhiều người muốn đặt tên con theo tên một nhân vật, một địa danh nước ngoài nào đó mà ḿnh thích hoặc có ấn tượng sâu sắc, hoặc cũng có thể tên con gắn với một kỷ niệm khó quên trong cuộc đời…
Dù là lư do ǵ, đó vẫn là quyền của mỗi người, không pháp luật nào cấm đoán. Một khi can thiệp vào việc này là đi ngược lại Hiến pháp 2013, vi phạm quyền riêng tư, quyền bí mật đời tư và bí mật gia đ́nh của công dân. Không những thế, nó c̣n không phù hợp thông lệ quốc tế và cản trở xây dựng quan hệ dân sự. Trong khi, những cái tên được cho là xấu, không phù hợp cũng chỉ là số ít và chưa có biểu hiện ǵ ảnh hưởng tới “ḥa b́nh thế giới”, cản trở người thi hành công vụ… Chỉ là có thể làm “phiền” tí chút các cán bộ cơ sở khó tính vốn vẫn ban phát thừa thăi những phiền toái cho người dân.
Viết tới đây, tôi chợt h́nh dung nếu một khi cái “luật Đặt tên” kia mà được chấp nhận th́ nhà nước ḿnh sẽ phải lập danh sách dài dằng dặc hàng triệu cái tên cấm không được đặt để đưa vào luật, đi kèm đó là phần giải thích tên nào là xấu, tên nào không đáp ứng thuần phong mỹ tục, tên nào gây mặc cảm… Lại nữa, nhiều người sẽ v́ quy định này mà quyết định ra nước ngoài sinh con v́ sẽ được tự do đặt tên cho con.
Rất may, đây mới chỉ là ư kiến đơn lẻ của một đại biểu Quốc hội. Mong rằng Quốc hội sẽ có những phản biện tích cực để vấn đề này được trở nên rơ ràng, thuận tiện hơn cho người dân. Để người dân bớt đi áp lực trước những quy định không ăn nhập với đời sống xă hội dội xuống họ.
Lê Bảo Ngọc*
*Bài viết thể hiện văn phong và góc nh́n của tác giả, một người dân TP.HCM
