Quản giáo đứng bên ngoài hàng rào cao vút của nhà tù San Pedro để đảm bảo không phạm nhân nào có thể trốn thoát trong khi tù nhân tự quản ở phía bên trong.
Một góc nhà tù San Pedro. Ảnh: Wikipedia
Nhà tù San Pedro nằm ở ngoại ô thủ đô La Paz, Bolivia. Đây là nơi giam giữ 2.400 tù nhân khét tiếng của quốc gia Nam Mỹ. Họ tự phân chia nhau làm các công việc như mục sư, nhân viên cung cấp thực phẩm, hướng dẫn viên, thợ cắt tóc, thợ mộc, người đóng giày và cả những kẻ cung cấp cocain. Thậm chí, một người từng chạy đua vị trí Phó tổng thống Bolivia cũng nằm trong số các phạm nhân.
Xung quanh nhà tù có khoảng 50 nhân viên an ninh vũ trang. Nhiệm vụ duy nhất của họ là bảo đảm không cho tù nhân nào trốn thoát. Họ hoàn toàn không can thiệp vào công việc nội bộ bên trong nhà tù, bao gồm cả trường hợp xảy ra bạo động. Tuy nhiên, những kẻ muốn trốn thoát có thể phải trả giá bằng chính mạng sống của ḿnh.
Jason Batansky, một tay ưa mạo hiểm đă liều ḿnh đột nhập vào khám phá nhà tù San Pedro trong vai một người đi thăm thân nhân. Daily Beast đă đăng tải câu chuyện của Batansky khi anh khám phá một trong những nhà giam kỳ lạ nhất thế giới.
Cuộc sống ở San Pedro hoàn toàn khác biệt với những nhà tù trên thế giới. Ảnh: Daily Beast
Sau khi để lại đồ đạc ở trạm kiểm soát, tôi bước qua cánh cửa kim loại lớn dẫn tới khoảng sân rộng, nơi các tù nhân đang háo hức chờ người tới thăm. Tôi nhận ra ḿnh đứng trong không gian hẹp với 2.400 tội phạm khét tiếng nhất Bolivia mà hoàn toàn không có người bảo vệ. Sự bối rối của tôi nhanh chóng khiến các tù nhân chú ư.
Một trong các tù nhân là Manuel, biệt danh Barba đă tiếp cận tôi. Anh ta là người đang chờ hầu ṭa v́ buôn bán cocain. Sau khi thanh toán khoản phí vệ sinh 30 USD cho Barba, anh ta đưa tôi đi ăn ở nhà hàng trong tù. Tôi thưởng thức món thịt nướng do một nữ đầu bếp phục vụ. Nó khá ổn so với đồ ăn phía bên ngoài bức tường.
Sau bữa trưa, chúng tôi đi bộ qua những hành lang và cầu thang để tới các pḥng nhỏ, sạch sẽ, nơi ở chung của 4 người đàn ông. Barba cho tôi thử cocain và bảo tôi ngồi trên chiếc giường phủ bởi những tấm ảnh lơa lồ của các thiếu nữ. Nhiều người tới nhà tù San Pedro để có thể được thưởng thức loại cocain được coi là tinh khiết nhất ở Bolivia.
Trẻ em bên trong San Pedro. Ảnh: Wikipedia
Sau một thời gian tṛ chuyện, Barba tiết lộ anh ta từng giết một tù nhân khác để tự vệ sau khi đôi bên xảy ra tranh chấp về buôn bán ma túy. Nơi Barba kể cho tôi nghe chuyện này cũng chính là khu vực một kẻ làm dụng trẻ em bị đám đông đánh chết vài giờ sau khi bị ném vào nhà tù.
Tôi cũng có cơ hội tới nhà thờ trong tù và tṛ chuyện với mục sư. Khi lên mái công tŕnh, tôi có thể nh́n toàn cảnh nhà tù, nơi khói bốc lên từ các nhà hàng và trẻ em chơi đồ chơi giữa phố. Barba cho biết, các pḥng giam bị thay thế bởi những ngôi nhà thuê, nơi phạm nhân có cơ hội sử dụng Internet và bồn tắm nước nóng. Tuy nhiên, nếu một tù nhân không có việc làm, anh ta sẽ phải ngủ ngoài đường như những người vô gia cư.
Chính phủ Bolivia hoàn toàn không can thiệp vào cuộc sống trong tù. Nếu một tù nhân không chịu làm việc, cách duy nhất để anh ta tồn tại là dựa vào tiền chu cấp của vợ con. Nếu không, anh ta sẽ bị bỏ mặc tới chết mà không người nào giúp đỡ. Ngoài ra, cocain bán trong tù được chính các tù nhân tạo ra và gần như không pha tạp chất.
Tù nhân lập ra các đảng phái của riêng ḿnh. Tham vọng chính trị của họ vượt ra ngoài hàng rào vây quanh San Pedro. Tôi được diện kiến Leopoldo Fernández, ứng viên phó tổng thống Bolivia. Ông từng là thống đốc khu vực phía bắc Pando từ năm 2006 tới năm 2008. Ông bị bắt v́ có hành vi chống lại t́nh trạng khẩn cấp do Tổng thống Evo Morales ban hành. Ngồi trong nhà giam nhưng Fernández vẫn điều hành cấp dưới chuẩn bị cho chiến dịch tranh cử của ḿnh.
Ngoài ra, ở San Pedro c̣n có một đội ngũ hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, chuyên săn đón những người thích phiêu lưu như tôi. Nhà tù hoạt động dựa vào mô h́nh tự quản tàn bạo nhưng tù nhân ở đây có quyền chọn thức ăn, trang phục và việc làm. Trong khi đó, 80% tù nhân ở San Pedro chưa chính thức bị ṭa án buộc tội khiến chức năng của nhà tù bị sai lệch gần như hoàn toàn.
Hồng Duy/ZING
