Hơn 5 giờ chờ đợi mệt mỏi
Chuyến bay của Hăng VietJet Air số hiệu VJ 186 từ TP.HCM - Hà Nội của tôi có thời gian cất cánh lúc 7g45 ngày 20-11, nên tôi phải tranh thủ có mặt ở sân bay sớm hơn một giờ. Sau khi làm thủ tục, chúng tôi mới được thông báo thời gian cất cánh bị kéo dài đến 10g30.
Khi nhiều hành khách tập trung ở cửa số 16 tầng trệt chuẩn bị ra máy bay th́ đại diện hăng tiếp tục thông báo chúng tôi phải di chuyển đến cửa số 11, tầng trên để ra máy bay.
Chỉ một quăng đường ngắn giữa hai cửa nhưng phải mất đến 45 phút, chúng tôi mới lên được máy bay. Cất hành lư, yên vị trên ghế ngồi ai cũng lộ vẻ mệt mỏi nhưng nghĩ máy bay sắp cất cánh cũng đỡ đi phần nào.
Nhưng 15 phút, 30 phút rồi 45 phút trôi qua, máy bay vẫn chưa chịu cất cánh.
Lúc này nhiều hành khách, trong đó có những du khách người nước ngoài, phản ứng gay gắt, yêu cầu máy bay cất cánh nếu không sẽ hủy vé, đổi vé... Đáp lại, nhân viên chuyến bay chỉ nói do sự cố kỹ thuật rồi mở cửa mời hành khách trở lại nhà ga tiếp tục chờ đợi.
Hành khách rất bức xúc nhưng cũng không biết phải làm ǵ đành khệ nệ ôm hành lư quay ngược lại nhà ga. Đến hơn 13g, chuyến bay của chúng tôi mới cất cánh.
Tính từ thời gian dự kiến bay ban đầu đến lúc máy bay cất cánh mất hơn năm giờ, người nào cũng đói ră rời nhưng vào khu vực chờ không được phục vụ thức ăn, đến chai nước uống cũng không có.
(Hành khách trên chuyến bay VJ 186)
Các chuyên gia trong ngành hàng không cho rằng sự cố mất điện tại Đài kiểm soát không lưu Tân Sơn Nhất là "cực kỳ nghiêm trọng, thế giới không bao giờ có chuyện sân bay mất điện lâu thế".
Gần 15g ngày 20-11, khu vực nhà ga quốc nội sân bay Tân Sơn Nhất
vẫn c̣n đông thân nhân và nhân viên dịch vụ du lịch chờ đón
những hành khách bị trễ giờ đáp máy bay - Ảnh: Quang Khải
Sự cố mất điện dẫn đến mất quyền điều hành bay hơn một giờ trong vùng thông báo bay (FIR) được Cục trưởng Hàng không (Bộ Giao thông Vận tải) Lại Xuân Thanh nh́n nhận là "sự cố kỹ thuật nghiêm trọng, chưa bao giờ xảy ra".
Thời điểm này, màn h́nh ra đa ghi nhận có 54 chuyến bay đang hoạt động trong vùng FIR do Trung tâm AACC Hồ Chí Minh quản lư. Các chuyến bay từ các sân bay đến Tân Sơn Nhất đều được thông báo quay lại nơi khởi hành, bay chờ hoặc hạ cánh xuống sân bay dự bị. Ngoài ra c̣n cả trăm chuyến bay khác bị chậm khởi hành, hàng ngàn hành khách bị ảnh hưởng...
Theo ông Thanh, sự cố không đơn thuần là mất điện nguồn (điện lưới, điện máy nổ) mà mất nguồn cung cấp điện từ các thiết bị cung cấp điện dự pḥng (UPS) cho hệ thống thiết bị điều hành bay của trung tâm để điều hành bay. Điện nguồn vẫn c̣n nhưng không có điện cung cấp trực tiếp cho hệ thống thiết bị điều hành bay.
Đánh giá về vụ việc, ông Lê Trọng Sành - nguyên trưởng pḥng quản lư bay sân bay Tân Sơn Nhất - cho rằng đây là sự cố cực kỳ nghiêm trọng, trên thế giới chưa từng xảy ra trường hợp nào như thế.
Theo vị chuyên gia ngành hàng không, nguyên nhân trước tiên là do con người không kiểm tra chặt chẽ các phương án dự pḥng. Đề cập đến trách nhiệm của ngành điện, ông Sành cho rằng nếu họ có ngắt điện cũng phải báo trước, chưa nói đến việc trên nguyên tắc phải đảm bảo điện cho sân bay 100%. Mặt khác, sân bay luôn có máy phát điện, nếu điện cúp đột ngột hệ thống máy dự pḥng sẽ tự động bật lên mà không ảnh hưởng đến hoạt động của đài không lưu. "Tốc độ máy bay rất lớn, chỉ cần sân bay mất điện 5-10 phút là đă nguy hiểm rồi. Rất may trưa hôm qua thời tiết tốt, chứ nếu trời mưa, nhiều mây, các máy bay có thể đâm vào nhau", nguyên trưởng pḥng quản lư bay cho biết.
Vị chuyên gia có gần 30 năm kinh nghiệm trong ngành hàng không lấy ví dụ, một chuyến bay đường dài từ Australia đến Tân Sơn Nhất, điều hành bay phải ưu tiên hạ cánh sớm phút nào hay phút ấy trong khi đài không lưu tê liệt đến hơn một giờ.
"Máy bay Boing 747 loại lớn nhất chở tới 450 hành khách, chỉ cần xảy ra tai nạn với một chiếc thôi th́ cả nước cũng không có tiền mà đền", ông Sành nói và cho rằng thiệt hại nặng nhất do sự cố này chính là ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của ngành hàng không. Bởi các nước trên thế giới có thể bỏ, không lập chuyến bay đến Tân Sơn Nhất nữa mà chỉ bay qua Thái Lan, Singapore.
Cùng quan điểm, một chuyên gia khác từng công tác trong ngành hàng không cho rằng sự cố mất điện ở sân bay Tân Sơn Nhất cho thấy tŕnh độ tổ chức quản lư ở đây rất kém. Sân bay bị cúp điện là chuyện không nên xảy ra, song trong t́nh huống bất khả kháng có thể cắt điện một vài phút ở khu vực đỗ hay ở những vị trí khác.
"Đằng này sự cố kéo dài hơn một tiếng mà lại ở ngay đài chỉ huy kiểm soát không lưu, nơi cần phải ưu tiên số một, trong thời điểm có máy bay đang giảm độ cao, có cái đang cất cánh... th́ quá sức nguy hiểm", vị chuyên gia nói và cho rằng đây là một trường hợp rất hy hữu, có lẽ trên thế giới chưa từng xảy ra.
Theo nguyên tắc hoạt động hàng không, để lường trước các t́nh huống, không chỉ có một mà thậm chí có đến 2-3 phương án dự pḥng và tất cả phải là tự động khi xảy ra sự cố. Vị này lấy ví dụ, khi máy bay đáp, nếu bánh xe không thả ra được như b́nh thường th́ phi công sẽ mở bằng áp lực dầu, bằng khí nén, mà nếu không được nữa th́ phải mở bằng dây cáp, dật.
"Hoạt động của một chiếc máy bay mà phải có 3 phương án dự pḥng th́ hoạt động của cả sân bay phải có ít nhất 2 phương án. Thế nhưng sự cố hôm qua đă kéo dài đến mức khó hiểu", ông nói và nhận định chắc chắn là sân bay có phương án dự pḥng nhưng khi sự cố xảy ra, dự pḥng không làm việc được. "Công tác kiểm tra thế nào mà không biết phương án dự pḥng không hoạt động", vị này đặt câu hỏi.
Nói về khả năng các máy bay có thể đụng nhau trên bầu trời, người có hàng chục năm kinh nghiệm lái máy bay cho rằng, khả năng xảy ra tai nạn hàng loạt đối với máy bay là không có v́ các máy bay sẽ thông báo cho nhau. Nếu không liên lạc được với đài không lưu th́ họ sẽ giữ nguyên độ cao, không dám xuống cũng không dám lên.
"Tuy nhiên, nghiêm trọng là v́ nếu không may đài chỉ huy vừa phát lệnh cho máy bay giảm độ cao hay cho cất cánh th́ tai nạn hoàn toàn có thể xảy ra. Người lái sẽ không biết xử lư tiếp theo như thế nào. Chỉ cần 2 chiếc đụng nhau là đă vô cùng nghiêm trọng", ông nói.
Trả lời trên báo Tuổi Trẻ, ông Lại Xuân Thanh cho biết trước mắt Cục Hàng không đă đ́nh chỉ nhân viên kỹ thuật trực tiếp, kíp trưởng của kíp trực để điều tra. Trong ngày 21/11, cục ra quyết định điều ra vụ việc này.
Bộ trưởng Đinh La Thăng cũng cho biết, Bộ Giao thông đă yêu cầu các cơ quan liên quan khẩn trương điều tra làm rơ sự việc, làm rơ trách nhiệm của những người liên quan và xử lư nghiêm nếu có vi phạm.
VNN
