NDĐT- Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vĩ đại của dân tộc, Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh trên đất liền là một kỳ tích đă góp phần làm nên chiến thắng. Ở đó, những con người kiên gan ngày đêm trinh sát, phá đá, mở đường ...
Thiếu tá Nguyễn Quốc Việt, người sáng chế thước đo độ cao máy bay giặc Mỹ.
NDĐT- Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vĩ đại của dân tộc, Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh trên đất liền là một kỳ tích đă góp phần làm nên chiến thắng. Ở đó, những con người kiên gan ngày đêm trinh sát, phá đá, mở đường xuyên rừng rậm dưới bom cày đạn xới góp công, góp sức cùng dân tộc làm nên chiến thắng kỳ vĩ.
Vững vàng chiếc gậy Trường Sơn
Chúng tôi t́m về gia đ́nh Thiếu tá Nguyễn Quốc Việt, là cựu chiến binh đường Trường Sơn năm xưa ở ấp Cấp Giang, xă Suối Tre, Long Khánh (Đồng Nai), nguyên là bí thư chi bộ, chủ tịch cựu chiến binh thị xă Long Khánh trong suốt mấy nhiệm ḱ.
Ông kể, quê gốc của ông ở làng Tân Hưng, xă Thanh Tân, huyện Thanh Liêm (Hà Nam). Tháng 5 năm 1965, khi chưa tṛn 18 tuổi, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông đă chia tay với gia đ́nh, quê hương, đồng ruộng, lên đường nhập ngũ. “Khí thế hồi ấy sôi nổi lắm chú ạ, nhất là khi biết ḿnh sẽ được đi ngay lên tuyến đầu vào Trường Sơn, mặc dù chưa biết trước nhiệm vụ ḿnh sẽ làm ǵ ở đấy, nhưng vui lắm, cứ nghe hoài bài hát “Chiếc gậy Trường Sơn” là thấy trong ḷng rạo rực cả lên, muốn đi ngay, không chần chừ, lấn cấn ǵ cả”, ông nói!
Ông rời quê hương vào tuyến lửa Trường Sơn khi đă bước vào giai đoạn 2 của quá tŕnh xây dựng tuyến đường lịch sử này, là giai đoạn củng cố và phát triển từ gùi thồ hàng trên vai bộ đội, sang giai đoạn phá đá mở đường xuyên rừng rậm để những chuyến xe hàng hoá, trang bị vũ khí và con người ngày đêm qua lại đi vào tuyến lửa chiến trường Quảng Trị, Khu 5 và Đông Nam Bộ.
Khi mới nhập ngũ, ông được biên chế về tiểu đội trinh sát thuộc tiểu đoàn bộ Tiểu đoàn 119, c̣n gọi là Tiểu đoàn B́nh Ca (Quân khu Việt Bắc). Sau thời gian huấn luyện, ông chiến đấu trên cương vị là chiến sĩ trinh sát, thuộc lực lượng cao xạ pháo (phân đội pḥng không bảo vệ tuyến lửa Trường Sơn). Sống cùng với anh em trong Binh trạm nhưng làm nhiệm vụ trinh sát mở đường và canh trời, ông đă tham gia nhiều hoạt động trinh sát mở đường, đánh nhiều trận nhớ đời trên tuyến đường này và cũng có nhiều sáng kiến góp phần vào công việc “canh giặc trời” để bảo vệ tuyến đường được thông suốt.
Trên tuyến đường Trường Sơn những năm tháng ác liệt đó, không biết bao nhiêu trận đánh đă diễn ra, không có ngày, đêm nào là không có máy bay địch hoạt động đánh phá, chúng thường tổ chức đánh theo tốp, từng chiếc cắt bom và bay ra ngay v́ sợ lực lượng pḥng không của ta. “Nhưng chúng tôi vẫn nhận ra được những quy luật hoạt động của nó”- ông Việt cho biết.
Trong gian nan sáng tạo nhiệm màu
Đă từng lăn lộn những năm tháng Trường Sơn, ông vẫn như thuộc ḷng về các địa điểm trên tuyến huyết mạch quan trọng này. Nào Xuân Sơn điểm khởi đầu của Đường 20 Quyết Thắng, nào dốc Ta-lê, Pu-la-nhích, cua chữ A, dốc Con Mèo… chứng kiến sự hi sinh gian khổ của đồng đội, ông cảm phục sức cảm hoá của đội ngũ cán bộ các cấp trong công tác tư tưởng, giáo dục bộ đội. Lính ta trẻ măng, chỉ mười chín đôi mươi, ở nhà nhiều cậu chắc c̣n sợ ma, không dám ra đường một ḿnh. Thế mà khi vào Trường Sơn làm nhiệm vụ lái xe một ḿnh vượt Trường Sơn, không sợ bất cứ điều ǵ. Chết cũng một ḿnh, bị thương cũng một ḿnh.
Ông có nhiều kỉ niệm, nhưng có một kỉ niệm làm ông nhớ măi và luôn day dứt là trận đánh tại km 26 (đường B45). Vào một chiều đầu năm 1968, đế quốc Mỹ cho máy bay trinh thám đi trước, sau đó dùng máy bay đánh phá ác liệt vào trọng điểm Binh trạm 34 của ông. Sau trận đánh, bộ đội ta rất anh dũng bắn trả quyết liệt và làm bị thương máy bay địch.
Khi trinh sát phát hiện có vệt máy bay địch bị cháy cách vị trí đơn vị khoảng 3km, đơn vị cử ông và Trung đội phó Lanh (quê Hải Dương) cùng đi t́m vệt khói nghi ngờ là máy bay cháy. Hai ông nhận nhiệm vụ và hành quân đi suốt hơn hai ngày, t́m khắp những vệt khói nhưng không thể phát hiện ra, nên đành quay về đơn vị cũ. Khi quay trở lại, địch đánh phá vào trọng điểm của đơn vị ông, nhiều đồng chí trong đơn vị hi sinh anh dũng, hơn 40 đồng chí của một đơn vị hành quân từ miền bắc vào, chủ yếu là bộ đội quê Thanh Hoá, Phú Thọ vừa huấn luyện xong cũng hi sinh trong trận này. Và chỉ mấy ngày sau đó, người đồng đội vừa mới đi cùng ông t́m kiếm xác máy bay của địch bị rơi cũng hi sinh anh dũng trong một trận tập kích đường không bằng bom B52 của Mỹ.
Từ năm 1965, ông Việt đă có mặt công tác trên tuyến lửa Trường Sơn, với nhiều cương vị khác nhau, nhưng ông luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Chính trong gian nan, bom rơi đạn nổ, trong hoàn cảnh khó khăn, ông là người đă nghiên cứu thành công thước mô h́nh xác định độ cao của máy bay các loại bằng phương pháp thủ công, từ vật liệu là các mảnh máy bay của địch. Khi sử dụng thước đo độ cao này, các pháo thủ của ta trên mâm pháo sẽ ước lượng được cự li, độ cao, cùng với các phần tử trên máy ngắm và ống kính đo xa của các trắc thủ, sẽ cho ra nhanh kết quả, giúp cho khẩu đội trưởng quyết định hạ lệnh phần tử bắn tiêu diệt máy bay khi đă vào vị trí tầm và hướng bắn có hiệu của các loại pháo cao xạ.
Với việc sáng kiến thước đo độ cao của máy bay, sản phẩm của ông Việt nhanh chóng được phổ biến trong các đơn vị pḥng không trên tuyến lửa và áp dụng tiêu diệt ngày càng nhiều máy bay địch. Cũng chính từ sáng kiến này, khi đơn vị ông đă lùi vào sâu đóng quân bảo vệ bến phà Long Đại, ông đă được cấp trên khen thưởng, được đi báo cáo trong tổng kết 14 năm mừng công của Bộ đội Trường Sơn (Đoàn 559) ở xă Hiền Minh, huyện Quảng Ninh (Quảng B́nh). Tại đây ông Việt được gặp Đại tướng Vơ Nguyên Giáp, được Đại tướng động viên khích lệ với ông đó là phần thưởng, niềm động viên vô giá giúp ông vững vang trong chiến đấu.
Sau Hiệp định Paris, tiểu đoàn của ông Việt đă phát triển thành Trung đoàn pháo cao xạ 31 của Bộ tư lệnh 559. trên cương vị đại đội phó Đại đội 40 thuộc Trung đoàn 232 (Quân đoàn 3), ông lại hành quân cùng đồng đội tham gia tích cực vào chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Về với đời thường, ông Việt nghỉ hưu mà không nghỉ việc, làm hết các cương vị từ chủ tịch hội cựu chiến binh, chủ tịch phường bí thư chi bộ, dù ở cương vị nào th́ phẩm chất bộ đội Trường Sơn trong ông vẫn toả sáng.
NGUYỄN MINH ĐỨC
ND
