Chưa kịp mừng vui v́ có được tấm bằng giỏi của trường Đại học Sư phạm trong tay, Minh lại đối mặt với gánh nặng thất nghiệp khi gia đ́nh không có mối quan hệ trong ngành cũng như 300 triệu VNĐ để giúp sinh viên vừa tốt nghiệp như cô được đứng lớp ở một trường THCS với mức lương 2 triệu VNĐ một tháng.
Có chăng trường hợp của Minh không phải là duy nhất khi hàng vạn sinh viên ra trường mỗi năm phải ‘chạy vạy’ xin việc nếu có nguyện vọng xin việc vào các công ty nhà nước, mà điển h́nh rơ ràng nhất tồn tại trong ngành giáo dục, ngân hàng, hàng hải, hoá dầu.
Đầu tư cho tấm bằng đại học đă là chuyện không đơn giản, nhất là đối với con em những gia đ́nh không khá giả, hay khó khăn hơn nữa với sinh viên diện vay tiền ngân hàng để đóng học phí. Sau khi ra trường, con đường t́m việc đối với họ khó khăn hơn nhiều lần khi không có sự hỗ trợ của gia đ́nh về mối quan hệ trong ngành nghề mà ḿnh yêu thích hay một khoản tiền lớn đi kèm.
Để có việc ‘dễ dàng hơn’, ‘chi phí’ cho từng ngành nghề ở mỗi khu vực được cho là khác nhau. Không ai khác, những cựu sinh viên đang mỏi mắt t́m việc trong thị trường hiện nay là người nắm thông tin này rơ nhất.
Thực tế chứng minh rằng để xin việc vào các cơ quan quản lư nhà nước, các cơ quan thực thi pháp luật, dịch vụ công, quản lư hành chính, những bộ máy được hưởng lương từ ngân sách nhà nước như giáo dục, hải quan hay y tế,... sinh viên có năng lực, bằng cấp thôi là chưa đủ.
Để trở thành nhân viên hải quan cảng Hải Pḥng hưởng mức lương tối thiểu 1.115.000 VNĐ một tháng, Đạt, sinh viên tốt nghiệp ngành quản lư đă chấp nhận bỏ ra 900 triệu, người được hỏi cũng xác nhận rằng con số này có thể dao động từ 900 triệu đến 1 tỉ 200 triệu VNĐ, trước khi theo học nghiệp vụ, ‘tùy vào mối quan hệ với các lănh đạo trong ngành’.
Anh cho hay ‘nhân viên hải quan có cơ hội tiếp xúc nhiều với hàng hóa’, sẽ có thêm ‘các nguồn thu khác’ nên người muốn làm ngành này cũng phải ‘đầu tư cao hơn’ khi khả năng ‘thu hồi vốn’ là ‘trong tầm tay’.
Hay như trường hợp của Thư, dù đă qua ṿng phỏng vấn, cũng vẫn phải nộp 200 triệu để được vào làm kĩ thuật viên Tập đoàn dầu khí hưởng lương 30 triệu một tháng hay B́nh bỏ ra 400 triệu để làm việc ở pḥng kế toán.
Ba trường hợp kể trên là ví du điển h́nh trong vô vàn những ví dụ khác, khắc họa thực trạng chung của xă hội, nói như Minh, cựu sinh viên Đại Học Sư phạm Hà Nội là ‘ra trường bây giờ muốn có việc làm phải biết điều, biết thích nghi mới mong có hợp đồng hay vào biên chế’. Hưởng thụ an nhàn
Do đâu những sinh viên này chấp nhận bỏ ra một số tiền lớn ban đầu để t́m việc trong doanh nghiệp nhà nước, cũng đồng nghĩa với ‘làm không lương trong ṿng nhiều năm’?
Đạt cho hay nghề của anh ‘an nhàn và ổn định lắm’, lại có thêm nhiều ‘khoản khác’ nên sẽ ‘nhanh chóng giàu có mà không phải lo nghĩ nhiều’.
Có phải một bộ phận không nhỏ những người trẻ hiện nay đă sớm h́nh thành tâm lư ỷ lại, sống dựa dẫm, muốn giàu sang nhanh chóng nhưng lại lười lao động, t́m công việc ‘an nhàn và ổn định lắm’, ‘mức lương chính và phụ cao’, thay v́ t́m kiếm ngành nghề phù hợp với đam mê và sở thích cá nhân để được cống hiến và sáng tạo? Rất khó cống hiến
Quay trở lại trường hợp của Minh, v́ không có đủ số tiền để ‘chạy vạy’, cô phải làm nhiều việc trái ngành nếu không muốn thất nghiệp để chờ cơ hội kiếm đủ số tiền 300 triệu VNĐ.
Vậy là sau bao năm đèn sách trên giảng đường đại học, giấc mơ làm giáo viên của Minh cũng đành hoăn lại.
Minh cho hay một số người bạn của cô lựa chọn học cao lên bậc thạc sỹ, tiến sỹ để ‘né thất nghiệp’, t́m kiếm cơ hội khác, thế nhưng thành phần t́m được công việc như mong muốn trong số này cũng không nhiều.
Người người chạy việc, nhà nhà chạy việc, thế nên đây đă trở thành một quy tắc ngầm đối với bất kể ngành nào có sự góp mặt của yếu tố nhà nước.
Nh́n vào báo cáo quư 1 năm 2014 của Bộ Lao động- Thương binh và Xă hội Việt Nam ghi nhận t́nh trạng thất nghiệp ở nhóm lao động tŕnh độ chuyên môn ngày càng tăng, cụ thể có 79.100 người có tŕnh độ cao đẳng bị thất nghiệp, 162.400 người có tŕnh độ từ đại học trở lên bị thất nghiệp.
Biết được thực tế, để tồn tại trong môi trường lao động khắc nghiệt như hiện nay, ‘nguồn nhân lực của đất nước’ cũng chỉ biết ‘sống chung với lũ’ , có người chấp nhận và hùa theo, coi việc bỏ tiền ra là đáng làm, cũng có người t́m cách thích nghi hay t́m cơ hội làm việc khác.
Suy cho cùng, để có công việc như mong muốn, được đóng góp cho xă hội, phát huy được sáng tạo và nâng cao kĩ năng mà vẫn không đánh mất bản thân không phải là chuyện dễ dàng.
Họ, những người trẻ đầy nhiệt huyết trước ngưỡng cửa lập nghiệp, đang trở thành ‘nạn nhân’ hay ‘kẻ tiếp tay’ cho một tệ nạn trên thị trường lao động Việt Nam? Tác giả đă phỏng vấn các bạn nêu trên trong bài nhưng xin không nêu cả họ tên v́ lư do tế nhị.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
Games
