Những ngày cuối năm, nhiều ngư dân lặn bắt hải sâm tử nạn trên biển
Ngư dân Nguyễn Văn Anh (28 tuổi; ngụ xă An Vĩnh, huyện Lư Sơn, tỉnh Quảng Ngăi) vừa tử nạn ngày 12-12 khi mải mê lặn bắt hải sâm. Anh là nạn nhân mới nhất của nghề mà ngư dân vẫn thường gọi “giỡn mặt tử thần”.
Sơ sẩy là chết!
Chúng tôi t́m về Lư Sơn, nơi được mệnh danh “vùng đất của những vua lặn”. Ở đây, ngoài những “vua lặn” nổi tiếng từ xưa v́ có độ lặn sâu, lặn lâu th́ mỗi ngư dân ở Lư Sơn đều là một thợ lặn chuyên nghiệp, có thể xuống sâu 50-60 m. Thế nhưng, chính v́ nghề lặn mà không biết bao gia đ́nh tang tóc, hàng trăm đứa trẻ phải mất cha từ tấm bé.

Hải sâm sau khi được sơ chế
Trong căn nhà nằm hút sâu ở xóm chài thôn Đông, xă An Vĩnh, bà Bùi Thị Trạch thẫn thờ bên bàn thờ anh Nguyễn Văn Anh. Bà liên tục gọi: “Con ơi, sao con bỏ mẹ” .
Anh là con út trong gia đ́nh có 3 anh em. Hơn chục năm trước, cha Anh mất sớm cũng v́ nghề lặn. Từ năm 15 tuổi, v́ gia cảnh khó khăn, Anh theo nghiệp cha tiếp tục nghề lặn biển. Vốn là con nhà nghề, Anh hiểu rất rơ hiểm nguy luôn chực chờ. Thế nhưng, như một cái nghiệp, vào ngày 12-12, trong khi đi cùng các ngư dân khác lặn bắt hải sâm trên tàu của ông Dương Văn Giàu (ngụ xă An Vĩnh), Anh không thực hiện đúng quy tŕnh giảm áp khi lên mặt nước dẫn đến tử vong ngay trên biển.
“Anh lặn khoảng 30-40 m nhưng khi ngoi lên mặt nước đă quá vội vàng, không thực hiện đúng quy tŕnh giảm áp dẫn đến tai biến. Khi phát hiện sự việc, chúng tôi đưa Anh xuống giảm áp nhưng không kịp...” - ông Dương Văn Giàu ngậm ngùi.
Trước trường hợp Nguyễn Văn Anh, cả xóm chài thôn Tây, xă An Hải cũng bàng hoàng v́ cái chết của ngư dân Nguyễn Văn Tường (25 tuổi). Trong lúc Tường đang lặn bắt hải sâm th́ bất ngờ dây chuyền dẫn khí bị trục trặc, dẫn đến tử vong khi đang ở độ sâu 30 m dưới đáy biển. Tường gặp nạn bỏ lại đứa con chưa tṛn 3 tháng tuổi cùng người vợ trẻ mới cưới hơn 1 năm.
Không chỉ huyện Lư Sơn, tại xă B́nh Châu, huyện B́nh Sơn, tỉnh Quảng Ngăi cũng có hàng chục trường hợp tử vong v́ lặn bắt hải sâm. Hai trường hợp mới nhất xảy ra vào cuối tháng 11-2014 là Nguyễn Thành Lan (29 tuổi, ngụ xă B́nh Châu) và Đặng Công Danh (26 tuổi, quê Khánh Ḥa). Cả hai đều lặn quá sâu nên bị áp suất nước gây tử vong.
Bất chấp hiểm nguy
Dù tai nạn xảy ra liên tục nhưng ngư dân vẫn lặn bắt hải sâm v́ có thu nhập cao.
Thợ lặn Huỳnh Văn Của, ngụ huyện Lư Sơn, cho biết với giá thương lái thu mua hiện nay khoảng 500.000-800.000 đồng/kg, nhiều lúc 1,5 triệu đồng/kg th́ lặn bắt hải sâm là nghề hái ra tiền. “Trung b́nh, mỗi thợ lặn đi một chuyến biển có khoảng 15 triệu đồng, nếu trúng sẽ hơn 100 triệu đồng” - ông Của nói.
Theo ông Của, dù đem lại thu nhập cao nhưng rủi ro cũng vô vàn, chỉ cần sơ sẩy một chút là có thể bỏ mạng hoặc để lại di chứng suốt đời.
Theo lăo ngư Bùi Thượng, một trong những người lặn biển kỳ cựu ở huyện Lư Sơn, hiểm họa luôn ŕnh rập thợ lặn khi t́m bắt hải sâm bởi đồ nghề vô cùng đơn giản, chỉ duy nhất với dây hơi, không đồ lặn, không quần áo bảo hộ. “Đại dương mênh mông vô cùng. Nhiều ổ hải sâm nằm sâu 60-70 m, v́ cuộc sống nên nhiều người vẫn bất chấp hiểm nguy. Khi trở lên mặt nước, do chủ quan không thực hiện quy tŕnh giảm áp nên tai nạn xảy ra liên tục” - ông Thượng trăn trở.
Ông Nguyễn Quốc Chinh - Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá An Hải, huyện Lư Sơn - cho biết so với các nghề làm biển khác, lặn nguy hiểm bậc nhất. Rất nhiều gia đ́nh cũng nhờ nghề lặn làm nên sự nghiệp, có nhà cửa khang trang nhưng cũng không ít gia đ́nh phải lâm cảnh tang tóc. “Nhiều đứa con thơ mất cha, vợ mất chồng. C̣n những người may mắn không bị tử thần lấy mạng th́ tàn tật suốt đời” - ông Chinh xót xa.
Mỗi năm, hàng chục người chết
Theo thống kê của UBND huyện Lư Sơn, toàn huyện có hơn 1.500 thợ lặn, chủ yếu bắt hải sâm ở các vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa. Trong đó, đă xảy ra 5-6 trường hợp tử vong v́ không thực hiện đúng quy tŕnh giảm áp, trục trặc dây hơi dẫn khí... Ngoài ra, c̣n có hàng chục trường hợp bị bại liệt, tàn tật suốt đời. Tại xă B́nh Châu, huyện B́nh Sơn, trong số gần 30 tàu cá chuyên bắt hải sâm, mỗi năm có từ 4-6 trường hợp tử vong trong lúc lặn.
Bài và ảnh: Tử Trực