Ngày 4/6 các nhà hoạt động tại Trung Quốc đại lục đang thực hiện cuộc tưởng niệm sự kiện bi thảm cách đây 26 năm, bằng việc tuyệt thực kéo dài 24 giờ. Đây là h́nh thức biểu t́nh bất bạo động mà các sinh viên đă chọn trong cuộc biểu t́nh đ̣i cải cách dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn và trong lúc họ bị giam giữ vào năm 1989.
Trong quyển hồi kư “Người tù nhà nước: Nhật kư mật của Thủ tướng Triệu Tử Dương”, ông Triệu nhấn mạnh rằng “lúc ấy Đảng có thể dễ dàng thoả thuận với sinh viên, nhưng đă quyết định đè bẹp họ bằng xe tăng.”
Năm nay, tại tỉnh Quảng Tây, miền nam Trung Quốc, hơn một chục nhà hoạt động nhân quyền, gồm Đoan Khải Hiến, Trương Thu Minh, Chu Tŕnh Bằng, Hoàng Vũ Chương ở thành phố Nam Ninh; Lư Giang Hàn, Trần Quốc Hoa, La Minh ở thành phố Liễu Châu; Đàm Ái Quân, Yến Kỳ, v.v…, sẽ bắt đầu tuyệt thực từ 6 giờ sáng ngày 3/6 đến 6 giờ sáng ngày 4/6.
Ông Đoan Khải Hiến nói với Thời báo Đại Kỷ Nguyên tiếng Trung rằng cuộc tuyệt thực, theo truyền thống hàng năm, có ba mục tiêu: để tỏ ḷng tôn kính đến linh hồn của các nạn nhân; ủng hộ những người bị đàn áp trong những năm gần đây; và để có nhiều người hơn nữa biết đến những sự kiện đă xảy ra trên Quảng trường Thiên An Môn.
Ông Đoan nói, “Tôi không mong Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ ‘bồi thường’ cho các nạn nhân, và ĐCSTQ cũng không đủ khả năng để thực hiện bất kỳ “việc bồi thường” nào. Chúng tôi hy vọng rằng nhiều người sẽ biết đến ngày 4/6, và duy tŕ ư chí chiến đấu.”
Vào tháng 4/1989, khi cố Tổng Bí thư Hồ Diệu Bang qua đời, người dân Trung Quốc xuống đường dự lễ tang và thương tiếc cho một người luôn có xu hướng cải cách, đồng thời cũng biểu t́nh phản đối nạn tham nhũng và độc đoán không dân chủ của chính quyền. Vào ngày lễ truy điệu cố Tổng Bí thư Hồ Diệu Bang, hàng chục ngàn sinh viên tuần hành trên quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh, yêu cầu được gặp Thủ tướng Lư Bằng, nhưng không được đáp ứng.
Cuối cùng, các sinh viên đă tổ chức biểu t́nh và yêu cầu Đảng Cộng sản Trung Quốc thực hiện cải cách dân chủ tại Trung Quốc. Khi những người đứng đầu Đảng khước từ đối thoại, các sinh viên đă bắt đầu tuyệt thực vào ngày 13/5. Họ chỉ dừng lại vào ngày 19/5 sau khi Tổng Bí thư Triệu Tử Dương đến Quảng trường Thiên An Môn đọc một bài diễn văn ngắn thuyết phục sinh viên ngừng tuyệt thực. Ông Triệu nói, “Các bạn không như chúng tôi, chúng tôi đă già, v́ thế chúng tôi không quá quan trọng.” Ông c̣n nói thêm rằng, “Mọi điều các bạn nói và chỉ trích chúng tôi đều là xứng đáng. Mục đích của tôi ở đây không phải là xin các bạn tha thứ. … Nếu các bạn ngừng tuyệt thực, chính phủ sẽ không đóng lại cánh cửa đối thoại, dứt khoát không! Những ǵ các bạn đă đề xuất th́ chúng ta có thể tiếp tục thảo luận.” Bài nói chuyện này đă khiến ông Triệu bị loại trừ khỏi ban lănh đạo Đảng và bị quản thúc tại gia trong suốt quăng đời c̣n lại.
Trong quyển hồi kư “Người tù nhà nước: Nhật kư mật của Thủ tướng Triệu Tử Dương”, trong đó có ghi lại những đoạn ghi âm mà ông Triệu Tử Dương đă bí mật thu lại trong lúc bị quản thúc tại gia, ông Triệu nhấn mạnh rằng “lúc ấy Đảng có thể dễ dàng thoả thuận với sinh viên, nhưng đă quyết định đè bẹp họ bằng xe tăng.” Cuốn băng ghi lại lời của ông Triệu,
“Cuộc đối đầu không thể không xảy ra. Vào đêm ngày 3 sang ngày 4/6, khi đang ngồi cùng gia đ́nh ở nhà, tôi nghe tiếng súng nổ. Thảm kịch làm rung động toàn thế giới đă không c̣n cứu văn được nữa.”
Tuy nhiên, các sinh viên vẫn ở lại Quảng trường Thiên An Môn, và sau đó, vào ngày 4/6, lănh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu B́nh ra lệnh cho Quân đội Giải phóng Nhân dân tiến vào quảng trường để trấn áp sinh viên. Các binh sĩ đă nổ súng, giết chết hàng trăm và có thể là hàng ngàn sinh viên (đến nay vẫn không có số liệu chính thức về số người thiệt mạng trong sự kiện tàn bạo này). Theo CNN, ước tính khoảng 10.000 người đă bị bắt trong cuộc biểu t́nh và sau đó nhiều tuần, nhiều tháng. Trong khi bị giam giữ, một số sinh viên đă tuyệt thực để phản đối hoàn cảnh tuyệt vọng của họ.
Kể từ đó tuyệt thực đă trở thành hoạt động trọng yếu trong các sự kiện kỷ niệm ngày 4/6 hàng năm để tưởng nhớ về những người đă mất tại quảng trường Thiên An Môn và các sinh viên bị giam giữ.
Games
Trung Quốc xảy ra "bạo động"
