Việc gây ra thảm hoạ môi trường đằng sau c̣n có thể có thêm một nguyên nhân nữa,đó là "cố t́nh".Cố t́nh tác động để làm hại nền phát triển kinh tế của Việt Nam.Nhà khoa học,Tiến sĩ Lê Viết Khuyến,chuyên gia địa vật lư biển trao đổi đă phân tích và trao đổi rằng:"Cần phải lên án bản chất của sự việc,để cho công luận biết và ngăn chặn không cho những thế lực không tốt, xấu đó thực hiện những ư đồ của ḿnh.
Trao đổi với phóng viên báo hôm 08/5/2016 từ Hà Nội, Tiến sỹ Lê Viết Khuyến, chuyên gia địa vật lư biển, từng có 17 năm làm việc trong quân đội Việt Nam, nói:
"Tôi nghĩ c̣n một lư do nữa, không loại trừ, đấy là lư do phía đối phương cố t́nh tác động lên các yếu tố về môi trường của Việt Nam, gồm phần đất liền, phần nước và cả phần khí quyển, có yếu tố cố t́nh, gây ra những thiệt hại to lớn, có tác động lớn lên phát triển kinh tế, các chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam.
"Thí dụ như kinh tế biển chẳng hạn, một trong những chiến lược lớn, hay phát triển vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long, đấy là những mục tiêu kinh tế rất lớn mà nó đă cố t́nh tác động để cho những mục tiêu đó không đạt được.
"Th́ cái đấy tôi nghĩ thuộc về cái gọi là chiến tranh địa vật lư, phải thêm một yếu tố thứ ba nữa," Tiến sỹ Lê Viết Khuyến đề xuất bổ sung một khả năng nguyên nhân thứ ba, sau hai nguyên nhân mà nhà chức trách Việt Nam đặt giả thuyết là 'thủy triều đỏ' và 'tác động của con người' (được hiểu là từ hoạt động sản xuất, công nghiệp hay sinh hoạt).
Cần có đối sách ǵ?
Khi được hỏi nếu giả thuyết này có căn cứ trên thực tế, th́ khi đó theo kinh nghiệm quốc tế, ở quốc gia bị ảnh hưởng, nhà nước, chính phủ cần có đối sách ǵ, cựu chuyên gia thông tin quân sự của Việt Nam nói tiếp:
"Phải lên án, phải nói bản chất của nó ra để cho công luận biết và ngăn chặn không cho những thế lực không tốt, xấu đó thực hiện những ư đồ của ḿnh.
"Bởi v́ không phải chỉ có Việt Nam, người ta có thể áp dụng đối với các quốc gia khác, ư kiến tôi chỉ liên quan tới những biểu hiện rơ ràng của việc nó thể hiện việc triển khai vũ khí địa vật lư trên lănh thổ và lănh hải của Việt Nam, th́ nó có những dấu hiệu để tôi đặt vấn đề nghi ngờ."
Trước câu hỏi, người dân và cộng đồng, trong trường hợp bị ảnh hưởng trên thực tế theo hướng giả thuyết nêu ra, cần có những giải pháp ứng phó, giải quyết hậu quả thế nào, Tiến sỹ Lê Viết Khuyến đáp:
"Để mà giải quyết việc này, th́ trước hết các nhà khoa học, nhất là những người về khoa học môi trường, về biển, nên có những nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về môi trường biển của Việt Nam, những đặc điểm của Việt Nam.
"Và những chỗ xung yếu của môi trường Việt Nam như thế, th́ phải có những biện pháp khắc phục... để tránh cho những kẻ xấu có thể lợi dụng những điểm yếu đó để tác động, phá hoại nền kinh tế của Việt Nam, phá hoại cuộc sống của người dân Việt Nam," chuyên gia địa vật lư biển và thông tin quân sự của Việt Nam nói với phóng viên nhà báo.
Cần tới tận một năm?
Mới đây, hôm thứ Bảy, một chuyên gia quốc tế được Việt Nam mời tham gia điều tra vụ cá chết hàng loạt được truyền thông Việt Nam trích thuật b́nh luận về khi nào có thể có kết quả điều tra cuối cùng của vụ thảm họa môi trường.
Trao đổi với kênh truyền h́nh VTV1 của nhà nước Việt Nam, Giáo sư Yoshihiko Yamada, thuộc Đại học Tokai, Nhật Bản, nói:
"Vấn đề hiện nay chúng tôi các nhà khoa học ở trên thế giới và trong lần sang để cùng các nhà khoa học của Việt Nam (điều tra), chúng tôi ai cũng hiểu rơ vai tṛ, trách nhiệm của chúng tôi.
"Và cố gắng t́m ra nguyên nhân nhanh chóng t́m ra hiện tượng cá chết là nguyên nhân nào và sau đó cũng cần phải có những thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng là môi trường đă an toàn và cá th́ đảm bảo cho sức khỏe của người dân, không có vấn đề ǵ.
"Đó là trách nhiệm đầu tiên, đối sách cấp bách mà chúng tôi cần t́m ra nguyên nhân đó và vấn đề thứ hai như các bạn (Việt Nam) đă biết, đây là một trong những ô nhiễm môi trường mà để t́m kiếm ra nguyên nhân, bây giờ Viện Hàn lâm Khoa học, Công nghệ Việt Nam cũng đă đi theo hai hướng.
"Một là khả năng có thể nguyên nhân là do thủy triều đỏ, hai nữa là cũng có khả năng đó là nguyên nhân do những độc tố hóa học gây ô nhiễm biển.
"Th́ để t́m ra đúng nguyên nhân nào và đúng tất cả các nguyên nhân, th́ chúng ta cần phải kết hợp rất nhiều các yếu tố, những phân tích v.v... và với kinh nghiệm của chúng tôi, nó sẽ phân tích có khi đến một năm th́ mới t́m ra được đúng yếu tố, nguyên nhân đó."
'Có thể kết luận rồi'
Ông Yoshihiko Yamada cho truyền thông Việt Nam hay ông vừa tham gia một đợt nghiên cứu nguyên nhân kéo dài năm ngày, với một nhóm các chuyên gia quốc tế gồm các nhà khoa học Israel, Đức, Mỹ cùng tham gia với các chuyên gia và nhà khoa học Việt Nam 'tích cực' khảo sát ở hiện trường các khu vực biển để cố gắng t́m nguyên nhân sự cố.
Trong khi đó, một số chuyên gia của Việt Nam cho rằng hiện Việt Nam đă có thể kết luận nguyên nhân của vụ thảm họa môi trường.
"Cá chết là thảm họa môi trường, không nên để lâu nữa. Theo quan điểm của tôi, những cơ sở đấy [chứng cứ khoa học] có thể kết luận được nguyên nhân rồi," Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Tác An, nguyên Viện trưởng Viện Hải Dương học Việt Nam nói với Bàn tṛn thứ Năm của hôm 05/5.
"... Khoảng hôm 20 [tháng Tư] những kết quả ấy đă được phân tích, được h́nh thành báo cáo, tôi nghĩ đă đến lúc hội đồng khoa học cấp quốc gia đánh giá và thông báo một cách khách quan.
"Nhưng đây là kết quả khoa học, c̣n công bố ra thông tin thế nào là trách nhiệm của cơ quan công bố thông tin, theo luật pháp của Việt Nam là như vậy."
C̣n một nhà khoa học khác, PGS. TS. Nguyễn Duy Thịnh, từ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội, được truyền thông Việt Nam trích thuật ư kiến, cho rằng 'chỉ cần một ngày là đủ t́m ra nguyên nhân cá chết'.
"Tôi theo dơi vụ việc này rất sát qua thông tin báo chí đăng tải. Nhiều người đại diện cho cơ quan nhà nước đưa ra câu trả lời về nguyên nhân cá chết mà theo tôi như sách giáo khoa đă dạy là: Cá sẽ chết v́ thiếu chất oxy; chất hữu cơ nhiều quá sinh ra độc tố khiến cá chết, hay sóng vỗ mạnh quá cá cũng chết.
"Tuy nhiên, tôi khẳng định, cá ở các tỉnh miền Trung bị chết chắc chắn là do ngộ độc trong nước. Đặc biệt, cá chết hàng loạt, trong đó có nhiều loại sống dưới tầng đáy và trong cùng một thời điểm th́ độc tố phải rất mạnh. C̣n độc tố đó là ǵ th́ phải trực tiếp làm mới xác định được," ông Nguyễn Duy Thịnh nói với truyền thông Việt Nam.
