Người Nhật ai cũng có lư tưởng sống. Họ làm việc không ngừng để có thể đạt được những ǵ cao nhất. C̣n người Việt th́ sao?
Một kỹ sư Nhật khi về nước đă không ngại ngần nói với người công nhân VN: ‘Người Việt các anh sẽ muôn đời khổ.
Một kỹ sư Nhật khi về nước đă không ngại ngần nói với người công nhân VN: ‘Người Việt các anh sẽ muôn đời khổ. Đấy là v́ các anh chỉ biết nghĩ đến những cái lợi lộc nhỏ của cá nhân mà không biết nghĩ đến cái lợi lớn của chung’. Rồi viên kỹ sư minh hoạ: ‘Một cái vít chúng tôi phải mang từ Nhật sang giá 40.000đ mà rơi xuống đất th́ CN VN các anh thản nhiên dẫm lên hoặc đá lăn đi mất v́ nó ko phải của các anh. Nhưng các anh đánh rơi điếu thuốc lá đang hút dở giá 1.000đ th́ các anh sẵn sàng nhặt lên và hút tiếp cho dù nó bị bẩn chỉ v́ nó là của các anh. Hay như cuộn cáp điện chúng tôi nhập về giá 5tr/m, nhưng các anh cắt trộm bán được có vài trăm ngh́n/m. Tất cả những việc làm đó mang lại chút lợi lộc cho các anh nhưng gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp v́ chúng tôi phải nhập bổ sung hoăc nhập thừa so với cần thiết’.
C̣n lái xe của viên kỹ sư đó th́ được nghe ông ấy tặng quà có giá trị và được nghe ông ấy “tâm sự” như sau: ‘Tôi rất cảm ơn anh lái xe an toàn cho tôi suốt 5 năm qua. V́ anh là người bảo đảm mạng sống của tôi nên anh làm ǵ tôi cũng chiều nhưng anh đừng tưởng anh làm ǵ sai mà tôi không biết. Anh đưa đón tôi ra sân bay quăng đường chỉ hơn 30km anh khai là hơn 100km tôi cũng kư, anh khai tăng việc mua xăng, thay dầu tôi cũng kư là v́ tôi cần anh vui vẻ lái xe để tôi được an toàn. Nhưng anh và các CN VN đừng tưởng là các anh vặt được người Nhật. Các anh nên biết rằng lẽ ra chúng tôi có thể trả lương cao hơn hoặc tăng lương nhiều hơn cho các anh. Nhưng đáng phải tăng lương cho các anh 500.000 th́ chúng tôi chỉ tăng 200.000. C̣n 300.000 chúng tôi phải giữ lại để chi trả bù đắp cho những tṛ vụn vặt hay phá hoại của các anh. Cuối cùng là tự các anh hại các anh thôi. C̣n chúng tôi cũng chỉ là lấy của người Việt cho người Việt chứ chúng tôi không mất ǵ cả’.
Học tinh thần “tư duy đến cùng” của doanh nghiệp Nhật Bản
“Luôn có một cách khác tốt hơn để giải quyết một vấn đề” – Có một câu nói đại ư như vậy để mô tả nỗ lực “tư duy đến cùng” và “cải tiến không ngừng” của người Nhật.
Khái niệm Kaizen hay c̣n gọi là “cải tiến không ngừng” là một đặc trưng cơ bản trong văn hóa kinh doanh Nhật Bản nay đă trở thành thuật ngữ quốc tế. Tuy vậy, chỉ trong các doanh nghiệp có yếu tố Nhật Bản, tinh thần này mới được thể hiện rơ nét hơn cả.
Doanh nghiệp Nhật luôn tự đề ra cho họ những “điểm chuẩn tuyệt đối”. Họ liên tục xác lập những mục tiêu mang tính tuyệt đối để vươn tới như: “khiếm khuyết bằng 0”, “thời gian bằng 0”, “khoảng cách bằng 0”, “sự cố bằng 0”, “tỉ lệ vận hành máy là 100%”, “mức độ thỏa măn của khách hàng là 100%”…
Lối suy nghĩ này của người Nhật được gọi bằng thuật ngữ “tư duy đến cùng”. Người Nhật cho rằng khi công việc chưa “chạm” tới “điểm chuẩn tuyệt đối” th́ có nghĩa là vẫn có một vấn đề ǵ đó có thể được cải thiện. V́ thế, phải luôn “cải thiện không ngừng” để hướng tới cái tuyệt đối.
Tập quán tư duy Kaizen này đă ăn sâu bén rẽ trong văn hóa kinh doanh Nhật Bản, góp phần tạo nền tảng cho những tập đoàn hàng đầu thế giới như Toyota, Honda, Sony định h́nh, phát triển và trường tồn cho đến ngày nay.
Học Kaizen qua một câu chuyện
Ít có câu chuyện nào mô tả tập quán tư duy Kaizen rơ ràng hơn câu chuyện nổi tiếng của Masanori Ino, một công nhân nhà máy Sayama của Honda, nơi đă cho ra đời những mẫu xe Regent Accord và Prelude đầu tiên. Ông bắt đầu làm việc cho Honda khi đă 52 tuổi với nhiệm vụ lắp những tấm thép vào thân xe, hàn lại và đảm bảo không bị gỉ.
Khi được công ty thông báo mỗi công nhân phải nghĩ ra 3 đề xuất để công việc của ḿnh hoàn hảo hơn, ông đă tới gặp một đồng nghiệp và hỏi:
“Ông làm ơn cho tôi biết đề xuất cải tiến là cái ǵ thế?”
“Anh có thấy sàn nhà bẩn không?” – Anh đồng nghiệp trả lời.
“Đúng là bẩn thật”.
“Vậy anh hăy lau chùi nó đi”.
Một lúc sau, Masanori làm xong, ông quay lại nhưng vẫn nhận được cái lắc đầu của đồng nghiệp:
“Anh cho rằng đă lau xong ư? Vẫn c̣n bẩn”.
Masanori nh́n xuống và thấy quả là sàn nhà vẫn có chút vết bẩn nhỏ. Ông đổ nước và kỳ cọ lại một lần nữa. Khi lau kỹ ông mới phát hiện vết bẩn nhỏ là do nước bẩn ṛ rỉ từ đệm lót tiếp đất của máy bơm. Khi Masanori t́m cách vặn chặt miếng lót th́ ông lại thấy mối nối quá hẹp c̣n ống lại quá dài. Ông cắt ngắn một đầu cút lớn để nối ống lại. Ông c̣n cắt một rănh để cặn bẩn có thể thoát hết ra ngoài và lấy tấm thép đậy lại cho an toàn. Không xấu hổ khi 52 tuổi c̣n bị đồng nghiệp trẻ bắt lau nhà nhiều lần, ông mới hiểu thế nào là tầm quan trọng của các sự cải thiện không ngừng.
Bài học “cải thiện không ngừng” từ Nghi Sơn
Bao giờ cũng có thể làm tốt hơn cái đang làm, bao giờ cũng có một không gian để có thể tiếp tục cải thiện, đó không chỉ là một cách nghĩ mà đă trở thành một văn hóa kinh doanh Nhật Bản. Không ai giỏi hơn người Nhật trong việc tạo ra nền văn hóa này. Việc áp dụng nguyên tắc 5S trong công ty xi măng Nghi Sơn, một liên doanh của Việt Nam với Nhật Bản là ví dụ.
5S là nguyên tắc dựa trên quan điểm nếu được làm việc trong một môi trường đặc biệt sạch sẽ, ngăn nắp và thoáng mát th́ hiệu quả làm việc sẽ tăng nhiều hơn. Từ đó, người Nhật đề ra 5S bao gồm: Seiri – Sàng lọc; Seiton – Sắp xếp; Seiso – Sạch sẽ; Seiketsu – Săn sóc; Shitsuke – Sẵn sàng.
Việc phân loại các thùng rác thải như thế này cũng là một yêu cầu từ các chuyên gia Nhật Bản.
Ở liên doanh Nghi Sơn, mọi nhân viên đều được giới thiệu, đào tạo về ư nghĩa của 5S cũng như tác dụng của nó đối với công việc. Các pḥng ban đều có nhóm An toàn và Vệ Sinh (Safety and Hygiene) triển khai tuần tra, kiểm tra, thống kê các vấn đề cần khắc phục định kỳ hàng tháng. Sau đó, nhóm tổ chức họp báo cáo kết quả và thảo luận đưa ra biện pháp khắc phục. Bên cạnh đó, Nhà máy cũng thành lập 12 nhóm tuần tra gồm các thành viên của nhiều bộ phận An toàn và Vệ Sinh để cùng định kỳ tuần tra, sau đó lại họp định kỳ háng tháng để thảo luận và đưa ra biện pháp khắc phục
Chỉ có một câu chuyện ngăn nắp vệ sinh và an toàn lao động nơi làm việc nhưng phải h́nh thành ngần ấy nhóm kiểm tra và thực thi ngần ấy công việc có thể là chuyện khó hiểu với nhiều người Việt Nam Nhưng người Nhật có lư do khi xác lập ra các nguyên tắc khắt khe như vậy: phải hoàn thiện tới mức tối hảo những việc tưởng như nhỏ nhất để h́nh thành thói quen “tư duy đến cùng” và “cải thiện không ngừng”
VietBF © Sưu Tầm
Games
